Γράφει ο Ξενοφών Πετρόπουλος, Διευθυντής, Υπηρεσίες HTL, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική για το Insider.gr.
Την τελευταία δεκαετία, ο ελληνικός τουρισμός έχει καταφέρει να αναρριχηθεί στην λίστα με τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως. Σε αυτό έχουν συμβάλει πολλοί παράγοντες, όπως η ενιαία κατεύθυνση που χαράζει το Υπουργείο Τουρισμού και η συστηματοποιημένη προώθηση των προϊόντων και υπηρεσιών από τους αντίστοιχους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Ωστόσο, όλοι όσοι επιχειρούν στον τουριστικό τομέα, συμφωνούν πως η αλματώδης ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού θα μπορούσε να επιταχυνθεί ακόμα περισσότερο εάν υπήρχαν τα εργαλεία που θα λειτουργούσαν με συγκεκριμένους πόρους, στρατηγική στόχευση και πάνω από όλα συνεργασία και η αλληλεπίδραση, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές και τις προοπτικές των προϊόντων και υπηρεσιών που προσφέρουν οι αμέτρητοι ελληνικοί προορισμοί.
Ο τουριστικός προορισμός ορίζεται ως ένα φυσικό μέρος με ή χωρίς διαχειριστικά και/ή αναλυτικά όρια στον οποίο ένας επισκέπτης μπορεί να διανυκτερεύσει. Πρόκειται για έναν συνδυασμό από προϊόντα, υπηρεσίες, δραστηριότητες και εμπειρίες κατά μήκος της τουριστικής αλυσίδας αξίας, και αποτελεί ένα βασικό συστατικό αξιολόγησης του τουρισμού. Επίσης, ένας προορισμός απασχολεί διάφορους φορείς και μπορεί να δικτυωθεί έτσι ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτεροι προορισμοί. Η διαχείριση ενός τουριστικού προορισμού είναι η συντονισμένη ενορχήστρωση όλων των στοιχείων που συνθέτουν έναν τουριστικό προορισμό (αξιοθέατα, ανέσεις, πρόσβαση, μάρκετινγκ και τιμολόγηση), ενώ ο ρόλος του οργανισμού διαχείρισης προορισμού είναι να σχεδιάζει στρατηγική, να καθοδηγεί και να συντονίζει όλες τις δραστηριότητες για την επιδίωξη ενός κοινού σκοπού, δηλαδή της βιώσιμης ανάπτυξης του προορισμού.
Με την αναγνωρισμένη ανάγκη να αυξηθεί η ποιότητα και η βιωσιμότητα των προορισμών, πολλοί Οργανισμοί Προώθησης Προορισμού (DMOs) αντιμετωπίζουν επείγουσα ανάγκη να επεκτείνουν τους ρόλους τους και να γίνουν Οργανισμοί Προώθησης και Διαχείρισης Προορισμού (DMMOs). Οι DMMOs διαμορφώνουν και εφαρμόζουν ολοένα και περισσότερες στρατηγικές που στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των προορισμών τους, με απώτερο σκοπό να τονωθεί η βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή αλλά και να διευκολυνθεί η αλληλεπίδραση των επισκεπτών με τον προορισμό και τους κατοίκους του.
Η διαχείριση τουριστικών προορισμών στην Ελλάδα μέχρι σήμερα γίνεται κυρίως μέσω πρωτοβουλιών όπως του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) και της προωθητικής του σελίδας visitgreece.gr, της εταιρείας Marketing Greece του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) και του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ), των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκηση, των Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα για την δημιουργία Τουριστικών Οργανισμών προορισμών. Ωστόσο, όλες οι πρωτοβουλίες ασχολούνται με την προώθηση και την προβολή των προορισμών και όχι τόσο με τη διαχείριση τους. Η αναγνώριση της ανάγκης για προηγμένη διαχείριση προορισμών προσανατολισμένων στη βιωσιμότητα και με στόχο την βέλτιστη διαχείριση κάθε πτυχής ενός προορισμού, προσθέτει μια νέα ευθύνη στην ήδη καθιερωμένη και παραδοσιακή ιδέα του οργανισμού διαχείρισης προορισμού.
Οι κύριες αρμοδιότητες των DMMOs περιλαμβάνουν τον στρατηγικό σχεδιασμό, τη διαμόρφωση (ή τη συμμετοχή στη διαδικασία διαμόρφωσης) και την εφαρμογή της τουριστικής πολιτικής του προορισμού, την γνώση της αγοράς (συλλογή και ανάλυση δεδομένων, έρευνα αγοράς κ.λπ.), την ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος, την ψηφιοποίηση και την καινοτομία στον τομέα του τουρισμού, την εποπτεία, τη διαχείριση κρίσεων, την εκπαίδευση και την ανάπτυξη ικανοτήτων (όχι μόνο του ανθρώπινου δυναμικού τους, αλλά και των τοπικών επαγγελματιών του τουρισμού μέσω δραστηριοτήτων κατάρτισης και ανάπτυξης ικανοτήτων), την προώθηση, το μάρκετινγκ και την δημιουργία μάρκας (brand), την χρηματοδότηση και την ενίσχυση επενδύσεων.
Η λειτουργία των DMMOs περιλαμβάνει συντονισμό με διάφορες Αρχές, ενδιαφερόμενα Μέρη και επαγγελματίες προκειμένου να διευκολυνθεί και να υποστηριχθεί ο ίδιος ο κλάδος και να δεσμευτούν όλοι οι ενδιαφερόμενοι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς – καθώς και οι κάτοικοι και οι τοπικές κοινότητες – στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μιας ευρύτερης στρατηγικής σκέψης με έναν τελικό στόχο: τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας του προορισμού βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, προκειμένου να υποστηρίξουν με ορθό τρόπο τον τουρισμό, αρμοδιότητα των DMMOs είναι και η σύσταση Παρατηρητηρίου Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης.
Η στρατηγική για τον ελληνικό τουρισμό, περιλαμβάνει ως ενεργό πλέον μέρος της τους οργανισμούς διαχείρισης προορισμού, οι οποίοι αναδεικνύονται ως κεντρικό στοιχείο στην ανάπτυξη και διαχείριση του τουρισμού. Η δημιουργία, οργάνωση και λειτουργία τους, ακολουθεί πλέον ένα ενιαίο πρότυπο το οποίο θα καθορίσει τη βιωσιμότητα όχι μόνο των ίδιων, αλλά και τελικά των ίδιων των προορισμών.