Δηλώσεις στοιχείων φορολογίας εισοδήματος ομίλων και αυτόνομων επιχειρήσεων

Γράφει ο Σταμάτης Δρίτσας, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική

Στις 24 Νοεμβρίου 2021, εκδόθηκε η οδηγία (ΕΕ) 2021/2101 «για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/34/ΕΕ όσον αφορά τη δημοσιοποίηση στοιχείων φορολογίας εισοδήματος από ορισμένες επιχειρήσεις και υποκαταστήματα. Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ». Η συγκεκριμένη οδηγία, όπως αναφέρεται και στον τίτλο της,  τροποποίησε την οδηγία 2013/34/ΕΕ «σχετικά με τις ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, τις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις και συναφείς εκθέσεις επιχειρήσεων ορισμένων μορφών, την τροποποίηση της οδηγίας 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση των οδηγιών 78/660/EOK και 83/349/ΕΟΚ του Συμβουλίου. Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ».

Στην Ελλάδα, η οδηγία αυτή έχει ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με το ν. 5066/2023, τροποποιώντας κατ’ αρχήν το ν. 4548/2018 περί Ανωνύμων Εταιρειών, εισάγοντας εννέα νέα άρθρα στο νόμο (αρθρ. 157Α, 157Β, 157Γ, 157Δ, 157Ε, 157ΣΤ, 157Ζ, 157Η και 180Α). Περαιτέρω, τροποποιείται και ο ν. 4919/2022 «σύσταση εταιρειών μέσω των Υπηρεσιών Μιας Στάσης (Υ.Μ.Σ.) και τήρηση του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.) Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1151 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Ιουνίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132, όσον αφορά τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και διαδικασιών στον τομέα του εταιρικού δικαίου (L 186) και λοιπές επείγουσες διατάξεις».

Με τη νέα οδηγία ο ενωσιακός νομοθέτης επιδιώκει την ενίσχυση της διαφάνειας της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, την οποία δημοσιεύουν ως οντότητες αναφοράς, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις ως όμιλοι και κατά περίπτωση ορισμένες αυτόνομες επιχειρήσεις, που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σκοπός και πεδίο εφαρμογής

Οι τροποποιήσεις που επιφέρει η νέα οδηγία αποσκοπούν στην ενίσχυση της υφιστάμενης δημοσιοποιούμενης χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, μέσω της παροχής πρόσθετων ειδικών χρηματοοικονομικών πληροφοριών, οι οποίες δεν παρουσιάζονται στις ατομικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις συγκεκριμένων οντοτήτων αναφοράς (οι οποίες σημειώνεται ότι στην Ελλάδα δεν περιορίζονται μόνο στις ανώνυμες εταιρείες), προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως εξειδικευμένες στατιστικές πληροφορίες. Οι πρόσθετες αυτές πληροφορίες αναμένεται ότι θα εξυπηρετήσουν τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την τραπεζική χρηματοδότηση των οντοτήτων αναφοράς αλλά και θα ενισχύσουν την προστασία του καταναλωτή στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας. Οι εν λόγω χρηματοοικονομικές πληροφορίες δημοσιοποιούνται από τις υπόχρεες οντότητες διαφοράς με την κατάρτιση μίας δήλωσης φορολογικών στοιχείων εισοδήματος (ή «δήλωση»).

Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στο άρθρ. 48β της (και στο νέο άρθρ. 157β του ν. 4548/2018), υπόχρεες οντότητες στην εφαρμογή των διατάξεων της νέας οδηγίες είναι: α) κάθε μητρική επιχείρηση , η οποία καταρτίζει ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις στο μεγαλύτερο σύνολο επιχειρήσεων (ορίζεται ως «τελική μητρική επιχείρηση») και β) συγκεκριμένες επιχειρήσεις που δεν ανήκουν σε ομίλους (ορίζονται «αυτόνομες επιχειρήσεις»). 

Προκειμένου να υφίσταται η υποχρέωση, οι οντότητες αυτές πρέπει να παρουσιάζουν ενοποιημένα έσοδα οι πρώτες και συνολικά έσοδα σε ατομικό επίπεδο οι δεύτερες, κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, τουλάχιστον 750 εκ. Ευρώ ανά έτος, για δύο διαδοχικά οικονομικά έτη. Η δήλωση στοιχείων φορολογίας στην περίπτωση αυτή δημοσιεύεται μεταγενέστερα των δύο συνεχόμενων ετών.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο της τροποποιημένης οδηγίας 2013/34/ΕΕ (και τα αρθρ. 157Γ και 157Δ ν. 4548/2018), στο πεδίο εφαρμογής της εντάσσονται επίσης και: α) οι μεσαίες και μεγάλες θυγατρικές (κατά την έννοια των παρ. 5 και 6 του αρθρ. 2 του ν. 4308/2014, όταν πρόκειται για όμιλο) και  β) τα υποκαταστήματα των επιχειρήσεων που συμπεριλαμβάνονται σε ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις ή αυτά που έχουν συσταθεί από αυτόνομες επιχειρήσεις.  

Όσον αφορά στις θυγατρικές επιχειρήσεις, οι οποίες δραστηριοποιούνται υπό το εθνικό δίκαιο κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτές έχουν την υποχρέωση της δημοσιοποίησης των στοιχείων φορολογίας εισοδήματος σχετικά με την τελική μητρική τους επιχείρηση μέσω την υποβολή της δήλωσης, όταν ελέγχονται από την μητρική και αυτή δεν διέπεται από το δίκαιο κράτους μέλους. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα ενοποιημένα  έσοδα κατά την ημερομηνία του ισολογισμού της τελικής μητρικής επιχείρησης πρέπει να ανέρχονται σε ποσό τουλάχιστον 750 εκ. ευρώ ανά έτος, για δύο διαδοχικά οικονομικά έτη.

Όσον αφορά στα υποκαταστήματα, προκειμένου να έχουν την υποχρέωση της υποβολής της δήλωσης, πρέπει να έχουν συσταθεί σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από επιχείρηση, η οποία δεν διέπεται από το δίκαιο κράτους μέλους και έχει νομική μορφή που είναι συγκρίσιμη με τα αυτή των υποκείμενων στην οδηγία οντοτήτων (όπως αυτές αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της τροποποιημένης πλέον οδηγίας 2013/34/ΕΕ). Το καθαρό ύψος του κύκλου εργασιών των υποκαταστημάτων αυτών πρέπει να υπερβαίνει το όριο, το οποίο προβλέπεται στην περ. β) της παρ. 4 του άρθρ. 2 του ν. 4308/2014 (8 εκ. ευρώ για τις μικρές οντότητες), για κάθε ένα από τα τελευταία διαδοχικά έτη.

Στην περίπτωση αυτή εξετάζονται επιπλέον δύο υποπεριπτώσεις. Η πρώτη, αφορά σε υποκατάστημα το οποίο το συνέστησε επιχείρηση που είναι συνδεδεμένη επιχείρηση ομίλου, του οποίου τόσο η τελική μητρική επιχείρηση δεν διέπεται από το δίκαιο κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και ο όμιλος. Εδώ, η υποχρέωση για το υποκατάστημα υπάρχει εάν ο όμιλος παρουσιάζει ενοποιημένα έσοδα τουλάχιστον 750 εκ. ευρώ ανά έτος, για δύο διαδοχικά οικονομικά έτη, εφόσον όμως η τελική μητρική επιχείρηση δεν έχει μεσαία ή μεγάλη θυγατρική επιχείρηση με την έννοια των παρ. 5 και 6 του αρθρ. 2 του ν. 4308/2014.

Στην δεύτερη περίπτωση, κατά την οποία το υπό εξέταση υποκατάστημα το συνέστησε αυτόνομη επιχείρηση, υποχρέωση για το υποκατάστημα υπάρχει εφόσον τα έσοδα της επιχείρησης αυτής κατά την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού της είναι τουλάχιστον 750 εκ. Ευρώ ανά έτος, για δύο διαδοχικά οικονομικά έτη.

Σε κάθε περίπτωση, η υποχρέωση υποβολής των στοιχείων φορολογίας εισοδήματος από την τελική μητρική επιχείρηση, την αυτόνομη επιχείρηση, τις θυγατρική και το υποκατάστημα παύει να υφίσταται όταν, κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τα ενοποιημένα έσοδα όταν αυτά εξετάζονται σε επίπεδο ομίλων και τα ατομικά για τις αυτόνομες επιχειρήσεις, υπολείπονται των 750 εκ. ευρώ, για κάθε ένα από τα εν λόγω διαδοχικά έτη. Στην περίπτωση των υποκαταστημάτων, η υποχρέωση επίσης αίρεται όταν το καθαρό ύψος του κύκλου εργασιών του παύει να υπερβαίνει το όριο, το οποίο προβλέπεται στην περ. β) της παρ. 4 του άρθρ. 2 του ν. 4308/2014 (8 εκ. ευρώ για τις μικρές οντότητες) για κάθε ένα από τα τελευταία διαδοχικά έτη.

Από τον κανόνα της δημοσιοποίησης στοιχείων φορολογίας, τόσο για τις τελικές μητρικές επιχειρήσεις, όσο και για τις αυτόνομες επιχειρήσεις, εξαιρούνται εκείνες οι επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων και των υποκαταστημάτων), οι οποίες είναι εγκατεστημένες ή έχουν σταθερούς τόπους επιχειρηματικής δραστηριότητας ή μόνιμη επιχειρηματική δραστηριότητα στο έδαφος ενός και μόνο κράτους μέλους και σε καμία άλλη περιοχή φορολογικής δικαιοδοσίας.

Όταν η τελική μητρική ή η αυτόνομη επιχείρηση παραλείπει να παράσχει στα υποκαταστήματα τα απαιτούμενα στοιχεία για την υποβολή δήλωσης στοιχείων φορολογίας εισοδήματος, η παρ. 4 του άρθρ. 157Δ προβλέπει τη σύνταξη «ενημερωτικής δήλωσης» όπως ορίζεται στην περ., (ζ) του άρθρ. 157Α   του ν. 4548/2018. Το ίδιο ισχύει και για τις μεσαίες και μεγάλες θυγατρικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με παρ. 4 του άρθρ. 157Γ, σχετικά με την παράλειψη της τελικής μητρικής να τους παράσχει τα απαιτούμενα στοιχεία για την υποβολή της δήλωσης.

Η δήλωση στοιχείων φορολογίας εισοδήματος του άρθρ. 157Ε του ν. 4548/2018 καθώς και η ενημερωτική δήλωση, η οποία προβλέπεται από τα άρθρ. 157Γ και 157Δ συντάσσονται τουλάχιστον στην ελληνική ή στην αγγλική γλώσσα και δημοσιεύονται στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ), κατά τα προβλεπόμενα του άρθρ. 26 του ν. 4919/2022 εντός 12 μηνών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της χρήσης, για την οποία καταρτίζεται η δήλωση (ημερομηνία ισολογισμού).

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρ. 157Ζ του ν. 4548/2018, ένας ορκωτός ελεγκτής λογιστής ή μία ελεγκτική εταιρεία θα αναφέρουν σε σχετική έκθεση ελέγχου εάν για το οικονομικό έτος που προηγείται του εκείνου για το οποίο έχουν καταρτιστεί οι ελεγμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις εάν  η οντότητα αναφοράς είχε την υποχρέωση της υποβολής των εν λόγω στοιχείων τη φορολογίας σύμφωνα με τις απαιτήσεις τα αρθρ. 157Β έως 157Δ του ν. 4548/2018 και εάν όντως όφειλε, εάν η δήλωση αυτή έχει δημοσιευθεί σύμφωνα με το άρθρ. 157ΣΤ.

Το περιεχόμενο της δήλωσης

Οι απαιτήσεις για το περιεχόμενο της δήλωσης προβλέπονται από το άρθρ. 48γ της τροποποιημένης οδηγίας 2013/34/ΕΕ και όσον αφορά στο ελληνικό δίκαιο από το άρθρ. 157Ε ν. 4548/2018. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, στη δήλωση περιλαμβάνονται κατ’ αρχήν: α) κατάσταση με όλες τις θυγατρικές οντότητες του ομίλου, οι οποίες είναι εγκατεστημένες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε συγκεκριμένες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και μη συνεργάσιμες περιοχές φορολογικής δικαιοδοσίας και οι οποίες περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της τελικής μητρικής επιχείρησης της περιόδου αναφοράς και β) στοιχεία σχετικά με όλες τις δραστηριότητες όλων των συνδεδεμένων επιχειρήσεων του ομίλου σε ενοποιημένο επίπεδο.       

Περαιτέρω, στη δήλωση δημοσιοποιούνται πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με την οντότητα αναφοράς, όπως η επωνυμία της τελικής μητρικής επιχείρησης ή της αυτόνομης επιχείρησης, η περίοδος αναφοράς (η οποία θα συνδέεται με συγκεκριμένη περίοδο αναφοράς, εντός της οποίας θα έχουν συνταχθεί ενοποιημένες ή ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις ανάλογα με την περίπτωση) και το νόμισμα αναφοράς.

Στις χρηματοoικονομικές πληροφορίες της δήλωσης περιλαμβάνονται:

  1. αριθμός των εργαζομένων που απασχολούνται στον όμιλο σε ενοποιημένο επίπεδο και σε επίπεδο επιχείρησης για τις λοιπές περιπτώσεις υπόχρεων οντοτήτων. Ο αριθμός των εργαζομένων γνωστοποιείται στη δήλωση βάσει του ισοδύναμου πλήρους απασχόλησης (ΙΠΑ). Ως ΙΠΑ λαμβάνεται ο λόγος των του συνόλου των ωρών εργασίας μίας περιόδου αναφοράς (συνήθως ένα έτος) προς το συνολικό αριθμό των συμβατικών ωρών εργασίας κατά την ίδια περίοδο από ένα άτομο ή ομάδα. Έτσι, ένας εργαζόμενος πλήρους απασχόλησης σε μία οντότητα που ανήκει σε όμιλο ή σε μία αυτόνομη επιχείρηση κατά τη διάρκεια ενός έτους λογίζεται ως 1 ΙΠΑ, ενώ ένας υπάλληλος μερικής απασχόλησης λογίζεται ως ποσοστό ενός ΙΠΑ. Στην προκειμένη περίπτωση, οι εργαζόμενοι ενός ομίλου ή μίας αυτόνομης επιχείρησης, θα αθροίζονται και θα εκφράζονται ως αριθμός ισοδυνάμων πλήρους απασχόλησης. Για την καλύτερη κατανόηση των συγκεκριμένων πληροφοριών είναι σκόπιμο, αν και δεν προβλέπεται από τις εν λόγω διατάξεις, να εξηγείται στη δήλωση τι ορίζεται ως ΙΠΑ και η μέθοδος προσδιορισμού που ακολουθήθηκε.
  2. Τα έσοδα σε ενοποιημένο επίπεδο, όταν πρόκειται για όμιλο και σε ατομικό για τις λοιπές περιπτώσεις αναφοράς. Τα έσοδα περιλαμβάνουν:
  3. Το σύνολο του κύκλου εργασιών (σε ενοποιημένο επίπεδο για τους ομίλους και σε ατομικό για τις λοιπές περιπτώσεις),
  4. συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη. Στην περίπτωση των ατομικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων, ο κύκλος εργασιών περιλαμβάνει και μέρος των εσόδων που προέρχονται από συναλλαγές με συνδεδεμένα μέρη. Αν και δεν προβλέπεται ρητά στην οδηγία και το άρθρο 157Ε ν. 4548/2018, είναι σκόπιμο τα έσοδα αυτά να γνωστοποιούνται και διακεκριμένα, επιτυγχάνοντας έτσι τη μέγιστη δυνατή συνάφεια με τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες που παρουσιάζονται στις ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις, είτε σύμφωνα με την παρ. 31 του αρθρ. 29 του ν. 4308/2014 (εάν συντάσσονται με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα), είτε σύμφωνα με το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 24 και το παράρτημα  του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1126/2008/ΕΕ όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει (εάν συντάσσονται με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς). Στην περίπτωση των ομίλων, τα έσοδα που προκύπτουν από ενδοομιλικές συναλλαγές μεταξύ των οντοτήτων που συμμετέχουν στην ενοποίηση δεν συμπεριλαμβάνονται στον ενοποιημένο κύκλο εργασιών. Στην περίπτωση αυτή, στη δήλωση στοιχείων φορολογίας εισοδήματος θα συμπεριληφθούν, αλλά και σε αυτή την περίπτωση είναι σκόπιμο να γνωστοποιούνται διακεκριμένα.
  5. τα έσοδα από συμμετοχές, από τα οποία όμως εξαιρούνται τα έσοδα μερισμάτων που εισπράττονται από συνδεδεμένες επιχειρήσεις,
  6. τα έσοδα από λοιπές επενδύσεις, 
  7. τα έσοδα (τόκοι) από δάνεια που αφορούν σε μακροπρόθεσμες απαιτήσεις και ταξινομούνται στα μη κυκλοφορούντα περιουσιακά στοιχεία,
  8. λοιποί εισπρακτέοι τόκοι και αντίστοιχα έσοδα, όπως αυτά προβλέπονται στο Παράρτημα Β του ν. 4308/2014 και τέλος
  9. το εισόδημα, όπως ορίζεται, από το πλαίσιο χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, βάσει του οποίου καταρτίζονται οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Σε αυτό δεν περιλαμβάνονται οι προσαρμογές ή οι αναπροσαρμογές αξιών και μερισμάτων, που εισπράττονται από συνδεδεμένες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τον ορισμό του Παραρτήματος 1 του ν. 4308/2014, ως «εισόδημα» λογίζονται οι αυξήσεις σε οικονομικά οφέλη κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, οι οποίες έχουν τη μορφή: α) εισροών ή β) αυξήσεων περιουσιακών στοιχείων ή γ) μειώσεων υποχρεώσεων, που οδηγούν σε αυξήσεις της καθαρής θέσης, δ) τα έσοδα και ε) τα κέρδη. Στο εισόδημα δεν περιλαμβάνονται οι αυξήσεις της καθαρής θέσης που σχετίζονται με συνεισφορές των ιδιοκτητών της οντότητας. Παρόμοια, κατά το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 1 και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 475/2012, στα «λοιπά συνολικά έσοδα» (εισοδήματα) συμπεριλαμβάνονται στοιχεία εσόδων και εξόδων, τα οποία δεν καταχωρούνται στα αποτελέσματα της περιόδου αναφοράς. Τέτοια στοιχεία μπορεί να είναι οι μεταβολές στο πλεόνασμα αναπροσαρμογής των ενσώματων και των άυλων περιουσιακών στοιχείων, οι επαναποτιμήσεις προγραμμάτων καθορισμένων παροχών, κέρδη ή ζημίες από τη μετατροπή των οικονομικών καταστάσεων μίας εκμετάλλευσης στο εξωτερικό, τα κέρδη και οι ζημίες από την εκ νέου αποτίμηση διαθεσίμων προς πώληση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και το αποτελεσματικό μέρος των κερδών και των ζημιών από μέσα αντιστάθμισης, σε μία αντιστάθμιση ταμειακών ροών. Περαιτέρω, στο ίδιο πρότυπο ως «συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα (εισοδήματα)» ορίζεται η μεταβολή της καθαρής θέσης σε μία περίοδο αναφοράς, η οποία οφείλεται σε συναλλαγές και άλλα γεγονότα, εκτός εκείνων που οφείλονται σε συναλλαγές με τους ιδιοκτήτες, όταν αυτοί λειτουργούν με την ιδιότητα αυτή. Συνεπώς, τα «συγκεντρωτικά συνολικά έσοδα (εισοδήματα)» περιλαμβάνουν: α) όλα τα στοιχεία που καταχωρούνται στα αποτελέσματα της περιόδου αναφοράς (βλ. σημείο 2 (α) ανωτέρω) και β) τα  «λοιπά συνολικά έσοδα».
  10. Το ύψος των αποτελεσμάτων (κερδών ή ζημιών) προ φόρων εισοδήματος.
  11. Το ύψος του οφειλόμενου φόρου εισοδήματος κατά το αντίστοιχο οικονομικό έτος, ο οποίος υπολογίζεται ως το τρέχον έξοδο που αναγνωρίζεται επί των φορολογητέων κερδών ή των ζημιών του αντίστοιχου οικονομικού έτους από τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματα στη σχετική περιοχή φορολογικής δικαιοδοσίας. Ο οφειλόμενος φόρος εισοδήματος αφορά μόνο στις δραστηριότητες μίας επιχείρησης κατά το σχετικό οικονομικό έτος. Πρόκειται δηλαδή για τον φόρο εισοδήματος που προκύπτει ως υποχρέωση βάσει της φορολογικής δήλωσης κάθε χρήσης και δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτόν ο αναβαλλόμενος φόρος και οι προβλέψεις για αβέβαιες φορολογικές υποχρεώσεις.
  12. Το ύψος του φόρου εισοδήματος, ο οποίος καταβλήθηκε σε ταμειακή βάση, ως το ποσό του φόρου εισοδήματος που καταβλήθηκε κατά το αντίστοιχο οικονομικό έτος από επιχειρήσεις και υποκαταστήματα στη σχετική περιοχή φορολογικής δικαιοδοσίας. Στους φόρους αυτούς συμπεριλαμβάνονται και οι καταβληθέντες παρακρατημένοι φόροι από άλλες επιχειρήσεις σχετικά με τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν σε επιχειρήσεις και υποκαταστήματα του ομίλου.
  13. Το ποσό των συσσωρευμένων κερδών στο τέλος του σχετικού οικονομικού έτους. Στην περίπτωση αυτή νοείται το άθροισμα των κερδών από προηγούμενα οικονομικά έτη και το σχετικό έτος, των οποίων η διανομή δεν έχει ακόμη αποφασιστεί. Όσον αφορά στα υποκαταστήματα τα συσσωρευμένα κέρδη είναι εκείνα της επιχείρησης, η οποία συνέστησε το υποκατάστημα.

Στόχος της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης της δήλωσης

Από τα προαναφερθέντα φαίνεται ότι στόχος του ενωσιακού νομοθέτη είναι η δημοσιοποίηση συγκεκριμένων χρηματοοικονομικών πληροφοριών σχετικών με τη φορολογία εισοδήματος των υποκείμενων στο πεδίο εφαρμογής του νέου κανονιστικού πλαισίου οντοτήτων αναφοράς.  Οι πληροφορίες αυτές αφορούν στις υποχρεώσεις και το έξοδο του φόρου εισοδήματος των οντοτήτων αναφοράς σε ατομικό και ενοποιημένο επίπεδο και στην πλειοψηφία τους ήδη γνωστοποιούνται στο προσάρτημα επί των ατομικών και ενοποιημένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων, είτε όταν αυτές καταρτίζονται σύμφωνα με τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα (άρθρ. 29 και 36 του ν. 4308/2014 και τα αρθ. 15, 16, 17, 18 και 18 της οδηγίας 2013/34/ΕΕ), είτε όταν αυτές καταρτίζονται σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (σύμφωνα και με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1126/2008/ΕΕ, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει).

Συγκεκριμένα, οι υποχρεώσεις καταβολής φόρου εισοδήματος και το σχετικό έξοδο, που δημοσιοποιούνται στη δήλωση φορολογικών στοιχείων είναι αυτά που έχουν αναγνωριστεί και γνωστοποιούνται στις ενοποιημένες και ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις για την ίδια περίοδο αναφοράς, προκύπτουν αμιγώς από τη φορολογική δήλωση της υποκείμενης οντότητας αναφοράς και επιπλέον έχουν ταμειακή επίπτωση. Συνεπώς, στις χρηματοοικονομικές πληροφορίες της δήλωσης δεν παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με την αναβαλλόμενη φορολογία και τυχόν προβλέψεις για πρόσθετους φόρους και προσαυξήσεις από μελλοντικούς φορολογικούς ελέγχους. Αντίθετα, γνωστοποιούνται οι ταμειακές καταβολές για την τακτοποίηση των φορολογικών υποχρεώσεων της προηγούμενης χρήσης.

Επιπλέον, προκειμένου να γίνεται κατανοητή από τους χρήστες η πραγματική επιβάρυνση του φόρου εισοδήματος (ως έξοδο) επί των λογιστικών αποτελεσμάτων (πραγματικός φορολογικός συντελεστής), στη δήλωση γνωστοποιούνται τα προ φόρων λογιστικά αποτελέσματα σε ατομικό και ενοποιημένο επίπεδο, ανάλογα με την περίπτωση, καθώς και τα σωρευμένα αποτελέσματα εις νέον. Η ποιότητα της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης ενισχύεται και με τη γνωστοποίηση του μίγματος των εσόδων και εισοδημάτων, βάσει των οποίων διαμορφώνονται τα προ φόρων λογιστικά αποτελέσματα και τα οποία επίσης αποτελούν και τη βάση υπολογισμού του φορολογητέου εισοδήματος.

Σημειώνεται ότι, ο χρήστης της δήλωσης φορολογικών στοιχείων, ο οποίος εύλογα αναμένεται να είναι και ο χρήστης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων, μπορεί να αναζητήσει πληροφορίες σχετικά με τις μόνιμες και προσωρινές λογιστικές διαφορές (βάσει των οποίων αναμορφώνεται το λογιστικό αποτέλεσμα σε φορολογικό), στις σχετικές με τον αναβαλλόμενο και τον τρέχοντα φόρο εισοδήματος γνωστοποιήσεις στο προσάρτημα των οντοτήτων αναφοράς, όταν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς ή όταν η οντότητα αναφοράς εφαρμόζει τις προαιρετικές διατάξεις του άρθρ. 23 του ν. 4308/2014 και αναγνωρίζει αναβαλλόμενους φόρους.

Από τα προαναφερθέντα γίνεται σαφές ότι, η ανάγνωση της δήλωσης φορολογικών στοιχείων στην Ελλάδα: α) αφορά σε οντότητες όλων των νομικών τύπων, οι οποίες καταρτίζουν ενοποιημένες ή ατομικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με συγκεκριμένο δίκαιο λογιστικής (για την Ελλάδα είναι τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα και τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς), β) η ανάγνωση των πληροφοριών της δήλωσης συνδέεται ουσιωδώς με την ανάγνωση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων στη βάση σημαντικών συσχετισμών μεταξύ των πληροφοριών των δύο εγγράφων και γ) τα στοιχεία φορολογίας εισοδήματος παρουσιάζονται στην εν λόγω δήλωση βάσει του λογιστικού πλαισίου σύνταξης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της οντότητας αναφοράς, στις οποίες  πρωτογενώς περιέχονται, αφού τόσο στην οδηγία 2013/34/ΕΕ όσο και στο ελληνικό δίκαιο δεν προβλέπεται καμία λογιστική προσαρμογή τους προκειμένου να ενσωματωθούν σε αυτή.

Συνεπώς, αν και η οδηγία 2013/34/ΕΕ προβλέπει ρητά στο άρθρ. 48Β τη σύνταξη ειδικής δήλωσης στοιχείων φορολογίας εισοδήματος και όχι την ενσωμάτωση των στοιχείων αυτών στις γνωστοποιήσεις του προσαρτήματος των χρηματοοικονομικών καταστάσεων (σύμφωνα με το δίκαιο λογιστικής στην Ελλάδα καταρτίζονται είτε σύμφωνα με την ίδια την οδηγία είτε βάσει των Διεθνών Προτύπων Χρηματοοικονομικής Αναφοράς), η ανάγνωση και κατανόηση των χρηματοοικονομικών πληροφοριών της, είναι σκόπιμο να εκλαμβάνεται ως μία ενίσχυση της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης που παράγεται από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις οντοτήτων αναφοράς, κάθε νομικού τύπου και δεν περιορίζεται μόνο στις ανώνυμες εταιρείες, ως οι μόνες υποκείμενες στην εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4548/2018.

Στηρίζουμε την ελληνική επιχειρηματικότητα δημιουργώντας ένα μέλλον γεμάτο αξία για όλους

Συνέντευξη του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου, ΣΟΛ Crowe, στη δημοσιογράφο Ελευθερία Πιπεροπούλου στο capital.gr.

Η ΣΟΛ Crowe είναι η μεγαλύτερη ελληνική εταιρεία παροχής ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, προσφέροντας τις υπηρεσίες της σε εταιρείες και οργανισμούς τόσο του ιδιωτικού όσο και του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Από το 2006 ανήκει στο δίκτυο της Crowe Global, ενός από τα 10 κορυφαία λογιστικά και συμβουλευτικά δίκτυα παγκοσμίως, ενώ πέρυσι “γιόρτασε” τα 30 χρόνια παρουσίας της στην ελληνική αγορά.

Με την υποστήριξη ενός διεθνούς δυναμικού συμβούλων που δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από 140 χώρες, η ΣΟΛ Crowe προσφέρει εκτός από τις ελεγκτικές υπηρεσίες, ένα ευρύ φάσμα συμβουλευτικών υπηρεσιών. Αυτές περιλαμβάνουν υπηρεσίες τεχνολογίας, ανθρωπίνου δυναμικού, business monitoring, outsourcing λογιστηρίου, φορολογικές υπηρεσίες κ.ά. Επιπλέον, η εταιρεία είναι η αντιπρόσωπος της Horwath HTL, μιας παγκόσμιας ηγέτιδας εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στον τομέα του τουρισμού και της αναψυχής.

Ένα από τα καίρια ζητήματα στα οποία εστιάζει πλέον η ΣΟΛ Crowe είναι το ESG και ιδίως η εταιρική διακυβέρνηση, δίνοντας έμφαση στη δημιουργία μιας κουλτούρας που να διαπνέει ολόκληρη την επιχείρηση

Σε μια πρόσφατη συνέντευξη που παραχώρησε στο Capital.gr, ο κ. Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος της ΣΟΛ Crowe, επισήμανε τις ευκαιρίες που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις από το νέο πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση και τις υπηρεσίες που παρέχει η εταιρεία για να τις στηρίξει σε αυτή τη μετάβαση, καθώς και την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα. Επίσης, αναφέρθηκε στους στόχους της εταιρείας, αλλά και στα σημαντικότερα επιτεύγματά της στα 30 χρόνια λειτουργίας της. 

Ποιες είναι οι τρέχουσες τάσεις στην ελληνική αγορά και πώς επηρεάζουν τους κλάδους των υπηρεσιών στους οποίους δραστηριοποιείται η ΣΟΛ Crowe;

Η Ελλάδα σήμερα, σε επίπεδο ανάπτυξης, βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Η τάση αυτή που προβλέπουμε ότι θα συνεχιστεί και το 2024, δημιουργεί εκ των πραγμάτων μια θετική προοπτική για την ελληνική οικονομία και την αγορά. Παρά τη σχετική κάμψη που σημειώθηκε στη Γερμανία το 2023, η οποία επηρέασε αρνητικά τον μέσο όρο ανάπτυξης στην Ευρώπη, φαίνεται ότι αυτό δεν θα επηρεάσει αρνητικά τον τουρισμό στην Ελλάδα – έναν από τους κυριότερους τομείς της ελληνικής οικονομίας – όπως καταγράφουν και τα στοιχεία ζήτησης που έχουμε σήμερα διαθέσιμα.

Στα θετικά αυτά στοιχεία θα πρέπει να σημειώσουμε και έναν δυνητικό κίνδυνο εντούτοις, αυτόν της εξέλιξης των επιτοκίων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αγορά φαίνεται να έχει ήδη προεξοφλήσει σε μεγάλο βαθμό τη μείωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η οποία δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, ενώ σε περίπτωση που δεν υπάρξει μείωση των επιτοκίων, η αντίδραση της αγοράς είναι αβέβαιη. 

Οι πολύ καλές συγκυρίες για την ελληνική οικονομία αποτυπώνονται και στην ελεγκτική αγορά, όπου τα τελευταία χρόνια βλέπουμε μια σταθερά ανοδική πορεία χωρίς σημαντικές διακυμάνσεις. Για την ΣΟΛ Crowe, εκτιμούμε ότι το 2023 έκλεισε με μια αύξηση στον κύκλο εργασιών της τάξεως του 5% στον τομέα του αμιγώς ελεγκτικού τομέα, ενώ στις συμβουλευτικές υπηρεσίες, η θυγατρική μας ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική, σημείωσε ανάπτυξη μεγαλύτερη του 20% κατά το προηγούμενο έτος.

Τέλος, οι προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, οι νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες, ο μετασχηματισμός τόσο του ιδιωτικού αλλά και του δημόσιου τομέα και ιδίως η αύξηση των δημοσίων έργων, δημιουργούν τις συνθήκες για ακόμα μεγαλύτερη ζήτηση για εξειδικευμένο συμβουλευτικό προσωπικό, ιδίως στο Δημόσιο το οποίο σε πολλούς τομείς δεν διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία ή την τεχνική ικανότητα, εν μέρει λόγω της εξειδικευμένης φύσης των αντίστοιχων εργασιών. 

Ποιες είναι οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες που προκύπτουν από το νέο πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση στο οποίο καλούνται να συμμορφωθούν οι επιχειρήσεις;

Η εταιρική διακυβέρνηση ορίζεται από δύο βασικά στοιχεία: ειδικά για τις εισηγμένες εταιρείες, υπάρχει μια σταθερή ανάγκη για την ύπαρξη ενός ελάχιστου επιπέδου εταιρικής διακυβέρνησης που να προστατεύει τους επενδυτές. Επιπλέον, στο σύνολο της αγοράς, βλέπουμε ότι δίνεται όλο και μεγαλύτερη έμφαση στο κομμάτι “G” (Governance) του τρίπτυχου ESG (Environmental, Social and Governance). 

Στην Ελλάδα, υπάρχει μια διαφοροποίηση σε σύγκριση με τις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές. Ενώ στις ευρωπαϊκές αγορές οι εισηγμένες εταιρείες είναι πολυμετοχικές και σκοπός είναι οι μέτοχοι να μπορούν να ελέγχουν τη διοίκηση – το γνωστό ζήτημα του principal agent, στην Ελλάδα, όπου οι εισηγμένες είναι ως επί το πλείστον εταιρείες με συγκεκριμένη μετοχική σύνθεση και αυτή συνήθως προϋποθέτει έναν μεγαλομέτοχο που ελέγχει την εταιρεία, η πεμπτουσία της εταιρικής διακυβέρνησης είναι στο πώς θα προστατευθούν οι μικροεπενδυτές.

Σε αυτό το κομμάτι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος σε επίπεδο Κεφαλαιαγοράς, καθώς παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη σχετική νομοθεσία. Υπάρχει σίγουρα η πρόθεση, όχι μόνο στις εισηγμένες εταιρείες αλλά συνολικά στις μεγάλες επιχειρήσεις, για αναθεώρηση της δομής τους υπό το πρίσμα της ορθής εταιρικής διακυβέρνησης. Συνεπώς, το ζητούμενο είναι σήμερα εάν οι εταιρείες διαθέτουν τις δυνατότητες, τους πόρους και την γνώση για να εφαρμόσουν τη νομοθεσία. Σε αυτό το σημείο, η εταιρεία μας έχει έναν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει. Η ΣΟΛ Crowe έχει εκτεταμένη τεχνογνωσία, προσφέροντας δύο βασικές υπηρεσίες: αφενός, συμβουλεύει τις εταιρείες ώστε να έχουν τις ορθές δομές εταιρικής διακυβέρνησης, αφετέρου, τις βοηθά να εκπαιδεύσουν τα διοικητικά τους συμβούλια και τις επιτροπές Ελέγχου και Αποδοχών σχετικά με τον ρόλο τους.

Γιατί πιστεύετε ότι είναι σημαντική η υιοθέτηση κριτηρίων ESG από τις επιχειρήσεις; Ποια πιστεύετε είναι η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα; 

Η εταιρική διακυβέρνηση είναι σημαντική για δύο βασικούς λόγους. Κατ’ αρχάς μέσω της εφαρμογής της εταιρικής διακυβέρνησης εξασφαλίζεται ότι η εταιρεία λειτουργεί σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες και πρακτικές, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο απάτης και κακοδιαχείρισης. Με άλλα λόγια η εταιρεία εξασφαλίζει ένα ελάχιστο όριο, το οποίο – αν θέλει – μπορεί να είναι και αρκετά ψηλό. 

Ταυτόχρονα, η ορθή εφαρμογή της εταιρικής διακυβέρνησης παρέχει στην εταιρεία τα εργαλεία για να λειτουργεί πιο δομημένα. Εάν μια επιχείρηση λειτουργεί πιο δομημένα, λειτουργεί και πιο αποτελεσματικά προς όφελος των μετόχων, των εργαζομένων, αλλά και της κοινωνίας.

Παρατηρούμε ότι τόσο η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς όσο και το Χρηματιστήριο επιδεικνύουν μια προσήλωση στο να κινηθούν οι εταιρείες προς αυτή την κατεύθυνση. Καταγράφουμε ταυτόχρονα, μια σταθερή πρόοδο όσον αφορά στη λειτουργία των επιτροπών. Φυσικά, έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε, αλλά πιστεύω ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σαφής πρόοδος σε αυτόν τον τομέα.

Πώς η ΣΟΛ Crowe υποστηρίζει τις εταιρείες στην προσαρμογή τους στις νέες απαιτήσεις για την εταιρική διακυβέρνηση και τα κριτήρια ESG; Ποιες υπηρεσίες που προσφέρει;

Η πιο πρόσφατη υπηρεσία την οποία αναπτύξαμε, επικεντρώνεται στον τομέα της εκπαίδευσης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις μελών των Διοικητικών Συμβουλίων τα οποία παρά το ότι διαθέτουν τα αναγκαία προσόντα, χρειάζονται υποστήριξη ως προς τον ρόλο τους, τις ευθύνες τους και το πώς μπορούν να προσφέρουν αξία στην εταιρεία. 

Εδώ είναι που έρχεται η ΣΟΛ Crowe για να παρέχει μια εκπαίδευση διττής κατεύθυνσης και περιεχομένου:  από τη μία πλευρά επικεντρώνεται στο να διδάσκει τις τυπικές υποχρεώσεις που έχουν τα μέλη του Δ.Σ. και τον τρόπο συμμόρφωσης με αυτές, ώστε να προστατεύουν τόσο τον εαυτό τους όσο και την εταιρεία. Από την άλλη, εστιάζει στο να εξασφαλίζει ότι το Δ.Σ. λειτουργεί ως ένας πραγματικός μηχανισμός, ο οποίος θέτει στρατηγικές σε συνεργασία με τη διοίκηση και στη συνέχεια παρακολουθεί την εκτέλεσή τους, εντοπίζοντας σημεία απόκλισης και αναγνωρίζοντας πού απαιτούνται αλλαγές.

Ως ΣΟΛ Crowe, μπορούμε να παρέχουμε είτε τη μία είτε την άλλη υπηρεσία, ανάλογα με τις ανάγκες της εταιρείας και τον κλάδο στον οποίο ανήκει. Έχουμε την τύχη να έχουμε ένα πελατολόγιο που αποτελείται από σχεδόν 3.000 εταιρείες, με παρουσία σχεδόν σε όλους τους κλάδους του ελληνικού επιχειρείν. Αυτό μας παρέχει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε τις ανάγκες κάθε εταιρείας και να προσφέρουμε προσαρμοσμένες λύσεις. Επίσης, σε ευρύτερο επίπεδο, βοηθούμε τις εταιρείες στην υλοποίηση σωστών πρακτικών εσωτερικού ελέγχου. Στο πλαίσιο αυτό, είτε στήνουμε την υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου με σκοπό να την τρέξει η ίδια η εταιρεία – με την υποστήριξή μας στα πρώτα της βήματα – ή να την τρέξουμε εμείς για λογαριασμό της εταιρείας.

Ποια είναι τα σημαντικότερα επιτεύγματα της εταιρείας κατά τα 30 χρόνια παρουσίας της και ποια είναι τα επόμενα σχέδιά της; 

Η ΣΟΛ ιδρύθηκε το 1993 και αναδείχθηκε ως η κυρίαρχη ελληνική ελεγκτική εταιρεία στη χώρα. Είμαστε υπερήφανοι για το γεγονός ότι με ορισμένες από τις εταιρείες με τις οποίες συνεργαζόμαστε ξεκινήσαμε μαζί και μεγαλώσαμε μαζί. Μπορούμε να περηφανευόμαστε ότι συνεισφέραμε κι εμείς ώστε αυτές οι επιχειρηματικές οικογένειες να αναπτυχθούν και να στηρίξουν με τη σειρά τους την ελληνική οικονομία.

Η δύσκολη περίοδος που αντιμετώπισε η ελληνική οικονομία δεν αποτέλεσε εμπόδιο για την ΣΟΛ Crowe. Αντιθέτως, καταφέραμε να μεγαλώσουμε – ως μια απτή απόδειξη όχι τόσο της οικονομικής μας επιτυχίας αλλά του ότι οι πελάτες εκτιμούν την αξία μας. Αυτό αποτελεί σίγουρα και μια επιβεβαίωση για την αξία που δημιουργούμε για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Στόχος μας, είναι να παραμείνουμε αξιόπιστοι συνεργάτες για τις επιχειρήσεις και να στηρίζουμε την ελληνική επιχειρηματικότητα να προχωράει ένα βήμα παραπέρα. 

Η φιλοδοξία μας για το μέλλον είναι να επεκτείνουμε και να ενισχύσουμε περαιτέρω τον τομέα των συμβουλευτικών υπηρεσιών, ο οποίος μετράει περίπου 10 χρόνια λειτουργίας στην αγορά. Σε αυτόν τον τομέα καταγράφουμε μια ιδιαίτερα θετική πορεία, με αύξηση του κύκλου εργασιών άνω του 20% για το 2023. Στόχος μας είναι να διατηρήσουμε αυτήν την ανοδική πορεία και να εξασφαλίσουμε ότι το ποσοστό αύξησης θα παραμείνει διψήφιο, με στόχο το 15% το 2024. Σκοπός μας είναι σε 5-10 χρόνια να μας εμπιστεύεται η αγορά με την ίδια βαρύτητα και στο συμβουλευτικό κομμάτι.

Η στρατηγική μας περιλαμβάνει την εμβάθυνση σε όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες και την αύξηση του πελατολογίου μας. Επιπλέον, σκοπεύουμε επιλεκτικά να εισέλθουμε σε νέους τομείς υπηρεσιών, προσφέροντας ολιστικές λύσεις στους πελάτες μας.

Διαφοροποιημένες υπηρεσίες Εταιρικής Διακυβέρνησης

Γράφει ο Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe, για την εφημερίδα “Η Ναυτεμπορική”.

Στο σύγχρονο και αδιάκοπα εξελισσόμενο επιχειρηματικό περιβάλλον, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις απαιτούν προηγμένες και βιώσιμες λύσεις. Τα θέματα που αφορούν στο ESG και στην εταιρική διακυβέρνηση αποτελούν πλέον ζητήματα υψηλής προτεραιότητας για τις επιχειρήσεις παγκοσμίως, αλλά και κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας και ανάπτυξής τους. Οι διοικήσεις, καλούνται να προσαρμοστούν και να αναλάβουν την ευθύνη για τον αντίκτυπό των δράσεων των εταιρειών που αντιπροσωπεύουν στο περιβάλλον και στην κοινωνία, αλλά και να δεσμευτούν για την υιοθέτηση και την τήρηση υψηλών προτύπων ESG σε βάθος χρόνου.

Πράγματι, οι παράγοντες ESG έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους επενδυτές, οι οποίοι επιδιώκουν να επενδύσουν σε εταιρείες που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες και τις προτεραιότητές τους σε θέματα ESG. Επιπλέον, το νέο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης αλλάζει σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων καθώς αυξάνει τους μηχανισμούς ελέγχου για την προστασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών, συμβάλει στην αναβάθμιση της ποιότητας των Διοικητικών Συμβουλίων και τελικά, οδηγεί στη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την προσέλκυση επενδυτών και κεφαλαίων.

Η ΣΟΛ Crowe, ως πρωτοπόρος στις υπηρεσίες εταιρικής διακυβέρνησης, συνδυάζει αποτελεσματικά την εφαρμογή των κριτήριων Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Εταιρικής Διακυβέρνησης (ESG) με καινοτόμες πρακτικές, προσφέροντας ολοκληρωμένες λύσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη και προσδίδοντας με αυτόν τον τρόπο ένα θετικό πρόσημο στο μέλλον των επιχειρήσεων. Η προσέγγιση που υιοθετεί συνθέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο υπηρεσιών το οποίο διαμορφώνει μια επιχειρηματική κουλτούρα ευθύνης και αναδεικνύει τη σημασία της βιωσιμότητας και τη συμμόρφωση με τις αρχές του ESG ως αναγκαία στοιχεία για την ανταγωνιστικότητα και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξή τους.

Στη ΣΟΛ Crowe πιστεύουμε ότι η  υιοθέτηση των  κριτηρίων ESG δεν είναι μόνον ηθική υποχρέωση, αλλά αποτελεί μια στρατηγική επένδυση που συνδυάζει την κοινωνική ευθύνη με τη δημιουργία αξίας για όλους.  Δεν περιορίζεται στην απλή συμμόρφωση με τα κανονιστικά πλαίσια, αλλά διαμορφώνει το αύριο των επιχειρήσεων στη πολυδιάστατη νέα επιχειρηματική πραγματικότητα. Η εμπειρία μας εξ’άλλου έχει δείξει ότι ενσωματώνοντας τις εκτιμήσεις ESG στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, οι εταιρείες μπορούν να εντοπίσουν νέες ευκαιρίες, να βελτιώσουν τη φήμη τους και να δημιουργήσουν πραγματική αξία.

Κατανοώντας ότι η βελτίωση της διακυβέρνησης είναι κρίσιμη για την επίτευξη των στόχων των σύγχρονων επιχειρήσεων, οι κατευθυντήριες γραμμές που παρέχει η ΣΟΛ Crowe για τον στρατηγικό σχεδιασμό τους είναι δομημένες με έμφαση στις συνέπειες που έχουν για την κοινωνία, διασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο την  αναπτυξιακή τους πορεία αλλά και τη συμβολή τους σε αυτή, δίνοντας έτσι ώθηση στη δημιουργία επιχειρηματικών σχεδίων με θετικό κοινωνικό αντίκτυπο. Οι επιχειρήσεις υποστηρίζονται συνολικά στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων πρακτικών βιωσιμότητας και σε κάθε επίπεδο της λειτουργίας τους, καθιστώντας τα κριτήρια ESG βασική συνιστώσα στη λήψη αποφάσεων.

Επιπλέον, στη ΣΟΛ Crowe αναδεικνύουμε και τη σημασία της ενσωμάτωσης των κριτηρίων ESG στην οικονομική στρατηγική των επιχειρήσεων, καθώς η αποτελεσματική διαχείρισή τους οδηγεί σε μείωση κινδύνων, βελτιωμένη διαχείριση πόρων, ευκολότερη πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης και αυξημένη αποδοτικότητα. Ακόμη, με τη δέσμευση στα κριτήρια ESG, οι επιχειρήσεις μπορούν να προσελκύσουν επενδυτές που συμμερίζονται τις ίδιες αξίες, εργαζόμενους που αναζητούν εταιρίες με ευαισθησία και συμβολή στην κοινωνία, αλλά και για πελάτες που αναζητούν και προκρίνουν επιχειρήσεις με συνειδητές επιλογές. Στόχος μας είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των πελατών μας δημιουργώντας μακροπρόθεσμη αξία για τις επιχειρήσεις τους.

Σε αυτό το πλαίσιο,  ένα από τα νέα και καινοτόμα προγράμματα που έχει εισαγάγει η ΣΟΛ Crowe επικεντρώνεται στην εκπαίδευση των Διοικητικών Συμβουλίων.  Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο και στοχευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης το οποίο  αφορά σε μέλη Διοικητικών Συμβουλίων, ανεξάρτητων επιτροπών και στελεχών, το οποίο    διαμορφώνεται με βάση τις βέλτιστες πρακτικές και προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε πελάτη ξεχωριστά. Η προσέγγιση του συγκεκριμένου προγράμματος καλύπτει ολόκληρο το φάσμα σχετικών θεμάτων, από τις θεμελιώδεις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης μέχρι τη νομοθεσία και το ρυθμιστικό πλαίσιο. Επίσης, επικεντρώνεται στον κεντρικό ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου, προσφέροντας καθοδήγηση στρατηγικών κατευθύνσεων, προωθώντας τη διαφάνεια και αντιμετωπίζοντας πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων.

εκπαίδευση αυτού του επιπέδου στοχεύει στην ενδυνάμωση των τεχνικών και επαγγελματικών δεξιοτήτων των εκπαιδευομένων, στην παροχή επίκαιρων πρακτικών γνώσεων και στην ανάπτυξη μιας νοοτροπίας διακυβέρνησης επικεντρωμένης στους κινδύνους, έχοντας ως τελικό αποτέλεσμα την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των Διοικητικών Συμβουλίων, την αποτελεσματικότερη λήψη αποφάσεων και τελικά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησής την οποία εκπροσωπούν.

Μέσα από αυτό το σύνολο των δραστηριοτήτων της και με επίκεντρο το ESG, η ΣΟΛ Crowe προσβλέπει στη δημιουργία μιας σύγχρονης επιχειρηματικής κουλτούρας που στηρίζεται στην ορθή εταιρική διακυβέρνηση και στις αρχές της βιωσιμότητας, ενσωματώνοντας τα στοιχεία αυτά στην πυραμίδα αξιών των εταιρειών. Εστιάζοντας στη διακυβέρνηση (G) και στην παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, η ΣΟΛ Crowe στηρίζει τους πελάτες της σε αυτήν τους την πορεία μέσα από διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου, μέσω την αξιολόγησης και της εκπαίδευσης των Διοικητικών Συμβουλίων αλλά και του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού ενός οργανισμού, αναβαθμίζοντας έτσι τόσο την ποιότητά του όσο και την εξέλιξή του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση επιχειρηματικών πρακτικών που υιοθετούν τις αρχές της κοινωνικής ευθύνης, της περιβαλλοντικής προστασίας και της διαφάνειας, και ευνοεί τόσο την κάθε επιχείρηση όσο και γενικότερα το επιχειρηματικό περιβάλλον, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και της ευρύτερης ελληνικής οικονομίας.  Ταυτόχρονα, η εταιρεία επενδύει στην τεχνολογία, την καινοτομία και την ανάπτυξη των υπηρεσιών της με στόχο την θωράκιση των πελατών της απέναντι στο απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον του σήμερα.

Στη ΣΟΛ Crowe στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα μέλλον γεμάτο αξία για όλους.

Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα μέλλον γεμάτο αξία για όλους

Συνέντευξη του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου, ΣΟΛ Crowe, στο Business News Magazine

·         Ποιες είναι αυτή τη στιγμή οι βασικές τάσεις που καταγράφονται στην ελληνική αγορά ελεγκτικών υπηρεσιών αλλά και ποιες είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουνε οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο;

Οι παγκόσμιες τάσεις, οι εξελίξεις στην τεχνολογία και οι αλλαγές στις εργασιακές συνθήκες έχουν δημιουργήσει νέες προκλήσεις για τις εταιρείες στον χώρο των ελεγκτικών υπηρεσιών. Οι σύγχρονες επιχειρήσεις καλούνται να ανταποκριθούν στις συνεχώς μεταβαλλόμενες νομικές απαιτήσεις, πρότυπα ελέγχου και ρυθμιστικά πλαίσια. Παράλληλα, η ανάπτυξη νέων, πολύπλοκων μορφών επιχειρηματικότητας και οι συνθήκες που δημιουργούνται από την παγκοσμιοποίηση έχουν άμεση επίδραση τόσο στις ελεγκτικές όσο και στις συμβουλευτικές υπηρεσίες.

Τα νέα αυτά δεδομένα προϋποθέτουν ότι για να παραμείνουν ανταγωνιστικές, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών θα πρέπει να επιδεικνύουν ευελιξία, προσαρμοστικότητα, υψηλό know-how, όπως και να αναπτύσσουν και να παρέχουν εξειδικευμένες υπηρεσίες. Επιπλέον, καθώς η ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση) γίνεται όλο και πιο επιτακτική για τις επιχειρήσεις, είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι η εφαρμογή τους απαιτεί αυστηρές πολιτικές εταιρικής διακυβέρνησης προκειμένου να προωθηθεί η διαφάνεια στις διαδικασίες τους.

·         Η εστίαση στην Βιώσιμη Επιχειρηματικότητα και τα κριτήρια ESG και η σύνδεση τους με τις δυνατότητες χρηματοδότησης πως έχουν επηρεάσει τον κλάδο;

Η βιώσιμη επιχειρηματικότητα και η υιοθέτηση πολιτικών και διαδικασιών βάση των  κριτηρίων του ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση) καθίστανται επιτακτική ανάγκη για τις σύγχρονες επιχειρήσεις καθώς ο αντίκτυπός τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία είναι πλέον μετρήσιμος και ουσιαστικός για τη χρηματοδότησή τους.

Οι αλλαγές που επιφέρουν τα κριτήρια ESG στις επιχειρήσεις, οδηγούν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς τους δεδομένου ότι έχουν πρόσβαση σε σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία, και ενισχύουν τόσο τη βιωσιμότητά τους όσο και τη βιωσιμότητα της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται. Συνοπτικά, οι αλλαγές αυτές αντικατοπτρίζουν τη «συνειδητοποίηση» της εταιρείας για την ευθύνη της απέναντι στην κοινωνία, το περιβάλλον και τους μελλοντικούς κινδύνους που μπορεί να συνδέονται με την αναπτυξιακή στρατηγική της.

Στη ΣΟΛ Crowe πιστεύουμε ότι η αποτελεσματική εφαρμογή των κριτηρίων ESG είναι περισσότερο από ένα απλό check list που πρέπει να τσεκάρει μία επιχείρηση – στην ουσία, πρόκειται για τη δημιουργία εμπιστοσύνης και το χτίσιμο μιας εταιρικής κουλτούρας η οποία βασίζεται στην ορθή εταιρική διακυβέρνηση.

·        Τι προβλέπει το πλάνο της εταιρείας  για τη συνέχεια; Πού πρόκειται να εστιάσετε όσον αφορά τις ελεγκτικές υπηρεσίες;

Στόχος της ΣΟΛ Crowe  είναι να υποστηρίξει τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της νέας εποχής. Εστιάζουμε στη διακυβέρνηση (G) και στην παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών, οραματιζόμενοι μία κουλτούρα εταιρικής διακυβέρνησης για το σύνολο του επιχειρείν. Στηρίζουμε τους πελάτες μας σε αυτήν τους την πορεία μέσα από διαδικασίες εσωτερικού ελέγχου, μέσω την αξιολόγησης και της εκπαίδευσης των Διοικητικών Συμβουλίων αλλά και του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού ενός οργανισμού, αναβαθμίζοντας έτσι τόσο την ποιότητά του όσο και την εξέλιξή του. Ταυτόχρονα, επενδύουμε στην τεχνολογία, την καινοτομία και την ανάπτυξη των υπηρεσιών μας με στόχο να θωρακίσουμε τους πελάτες μας απέναντι στο απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον του σήμερα. Στη ΣΟΛ Crowe στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα μέλλον γεμάτο αξία για όλους.

Εκθέσεις βιωσιμότητας: Ένα νέο εργαλείο στην επιμέτρηση της εταιρικής αξίας – Μέρος Β’

Γράφει ο κ. Σταμάτης Δρίτσας, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική, για την εφημερίδα Ναυτεμπορική.

Τα νέα Δώδεκα Πρότυπα Αναφοράς Περιβαλλοντικής, Κοινωνικής και Διοικητικής Αναφοράς (ESRS) καθορίζουν τις συγκεκριμένες πληροφορίες που οφείλει  πλέον να γνωστοποιεί μια επιχείρηση σχετικά με θέματα που αφορούν το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση. Αυτές οι πληροφορίες εξετάζονται με εστίαση στις σημαντικές επιπτώσεις τους, τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που προκαλούν.

Τα ESRS ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει δύο πρότυπα, τα οποία ορίζονται ως «οριζόντια πρότυπα». Τα «οριζόντια» είναι πρότυπα γενικών απαιτήσεων και γενικών γνωστοποιήσεων. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα υπόλοιπα δέκα πρότυπα, τα οποία αφορούν σε πληροφορίες σχετικά με το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση και ορίζονται ως «θεματικά πρότυπα».  Η τελευταία κατηγορία αφορά στα  «ειδικά τομεακά πρότυπα» και είναι αυτά που εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, ανάλογα με τον τομέα δραστηριότητας. Είναι πολυθεματικά και αποσκοπούν στην επίτευξη σημαντικού βαθμού συγκρισιμότητας, προσεγγίζοντας τη γνωστοποίηση πληροφοριών ενός συγκεκριμένου τομέα, που δεν καλύπτονται καθόλου ή όχι επαρκώς από τα θεματικά πρότυπα της δεύτερης κατηγορίας.

Με το τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μία πλήρης προσέγγιση στις επιδόσεις της επιχείρησης ως προς την υλοποίηση της στρατηγικής βιωσιμότητας που ακολουθεί και τις επιπτώσεις της στρατηγικής αυτής στα οικονομικά της μεγέθη (χρηματοοικονομικές πληροφορίες) σε μία δεδομένη στιγμή (ημερομηνία αναφοράς) αλλά και στο μέλλον.

Μελετώντας τα θεματικά και τα ειδικά τομεακά πρότυπα ο αναγνώστης μίας έκθεσης βιωσιμότητας μπορεί να κατανοήσει κατ’ αρχήν την ποιότητα του συστήματος διακυβέρνησης της επιχείρησης και ειδικότερα τους ελέγχους και τις διαδικασίες που εφαρμόζονται για την παρακολούθηση, τη διαχείριση και την επίβλεψη των επιπτώσεων, των κινδύνων και των ευκαιριών βιωσιμότητας. Στο σημείο αυτό, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να σημειωθεί, πως ειδικά για τις ανώνυμες εταιρείες με τίτλους εισηγμένους προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών,  οι πληροφορίες αυτές συσχετίζονται σημαντικά με τις επίσης μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες που γνωστοποιούνται στη δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης, σύμφωνα με το άρθρο 152 του Ν. 4548/2017, που αναφέραμε προηγουμένως. Το δε σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης της εισηγμένης στο Χρηματιστήριο Αθηνών ανώνυμης εταιρείας διαμορφώνεται υποχρεωτικά βάσει του νομικού πλαισίου για την εταιρική διακυβέρνηση στην Ελλάδα με κύριο άξονα τον Ν. 4706/2020. Έτσι, ως προς τις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες  για τη βιωσιμότητα και τη συμμόρφωση σχετικά με τη διακυβέρνηση, λειτουργεί πλέον ένα σύνθετο πλέγμα διατάξεων υποχρεωτικού δικαίου, το οποίο χρειάζεται ιδιαίτερη μελέτη και προσοχή.

Η δεύτερη ενότητα γνωστοποιήσεων των θεματικών και ειδικών τομεακών προτύπων αφορά στη στρατηγική της επιχείρησης σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στο πλαίσιο αυτό, η στρατηγική βιωσιμότητας παρουσιάζεται συσχετιζόμενη με το επιχειρηματικό της μοντέλο, το οποίο  και εναρμονίζεται πλήρως με το σύστημα εταιρικής διακυβέρνησης που υιοθετεί και εφαρμόζει η εταιρεία. Στη συγκεκριμένη ενότητα γνωστοποιήσεων οι πληροφορίες αυτές αναδεικνύουν τις αλληλεπιδράσεις της στρατηγικής και του επιχειρηματικού μοντέλου επί των επιπτώσεων, των κινδύνων και των ευκαιριών της επιχείρησης, προβάλλοντας ταυτόχρονα και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται από τη διοίκηση.

Η τρίτη ενότητα  αφορά στη διαχείριση των επιπτώσεων, των κινδύνων και των ευκαιριών και μπορεί να διακριθεί στην παρουσίαση πληροφοριών σχετικά με τα αποτελέσματα δύο φάσεων. Η πρώτη επεξεργάζεται τον εντοπισμό των επιπτώσεων, των κινδύνων και των ευκαιριών και την αξιολόγηση της σημαντικότητάς τους, τόσο εξωτερικά ως προς το περιβάλλον και την κοινωνία, όσο και εσωτερικά ως προς τα χρηματοοικονομικά μεγέθη της επιχείρησης και φυσικά την εταιρική αξία.  Στη δεύτερη φάση, παράγονται τα αποτελέσματα από τη διαχείριση των θεμάτων βιωσιμότητας από την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και δράσεων. Τα αποτελέσματα αυτά γνωστοποιούνται ως συνέχεια των παραγόμενων της πρώτης φάσης. Θα πρέπει να τονίσουμε πως και στην  περίπτωση αυτή, η διαχείριση κινδύνων αποτελεί μία ουσιώδη και θεμελιωμένη διαδικασία και πρέπει να ενσωματώνεται ως υποσύστημα στο μοντέλο εταιρικής διακυβέρνησης της ανώνυμης εταιρείας με τίτλους εισηγμένους προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αθηνών, σύμφωνα με τον Ν. 4706/2020.

Οι προαναφερθείσες πληροφορίες, που συντάσσονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις των θεματικών και τομεακών προτύπων, ενισχύονται και με μία τέταρτη ομάδα γνωστοποιήσεων, στο πλαίσιο της οποίας παρουσιάζονται δείκτες μέτρησης και στόχοι. Η εν λόγω ενότητα  αποτελεί ουσιαστικά την ποσοτικοποίηση των επιδόσεων της διοίκησης ως προς την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας, που έχουν τεθεί σύμφωνα με τη στρατηγική και αναδεικνύει την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα του επιχειρηματικού μοντέλου στον τομέα αυτό (πληροφορίες της δεύτερης ενότητας γνωστοποιήσεων). Επιπλέον,  η ενότητα αυτή αποτελεί έναν επίλογο όπου παρουσιάζονται ποσοτικοποιημένα τα αποτελέσματα των επιδόσεων της διοίκησης στη βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας (τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού / στρατηγικής, όσο και ως προς τις εσωτερικές και εξωτερικές επιδράσεις / επιπτώσεις) και συνεπακόλουθα και στην εταιρική της αξία.

Φαίνεται λοιπόν ότι, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης στόχευσης των επενδυτών σε τοποθετήσεις κεφαλαίων σε βιώσιμες επιχειρηματικές πρακτικές, η χρηματοοικονομική πληροφόρηση από μόνη της δεν επαρκεί για την υποστήριξη των οικονομικών αποφάσεων σχετικά με τις επιχειρήσεις. Οι ενδιαφερόμενοι χρειάζεται να γνωρίζουν ακόμα και λεπτομερείς μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες.  Οι πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα, συνδυαστικά με τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες δίνουν μία πληρέστερη, σφαιρική και ακριβή εικόνα των επιδόσεων της διοίκησης και έτσι και η ανάλυσή τους καταλήγει σε περισσότερο ασφαλείς εκτιμήσεις για την εταιρική αξία.

Ηγεσία: Η ικανότητα να αξιοποιείς τις δυνατότητες

Γράφει ο Αντώνης Πολυχρονίδης, Διευθυντής Υπηρεσιών Ανθρώπινου Δυναμικού, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική.

Πως μπορούν άραγε οι ηγέτες και οι οργανισμοί να ανταποκριθούν  σε ένα περιβάλλον αγχωτικό, απρόβλεπτο, με συνεχείς προκλήσεις και αλλαγές; Τι κρατάνε από το παρελθόν και τι χρειάζεται να αναπτύξουν για το παρόν και το μέλλον;  

«Η ηγεσία του μέλλοντος είναι ένας συγκερασμός πολλών εξισώσεων που ωθούν στην ανάπτυξη μια νέας ικανότητας να αξιοποιεί τις δυνατότητες που αναδύονται από ένα μη σταθερό οικοσύστημα».

Για δεκαετίες, η δομή και η διοίκηση των εταιριών σχεδιάζονταν σε μια λογική σχετικής σταθερότητας. Παρά το γεγονός ότι υπήρχαν μεγάλες περίοδοι παγκόσμιας ανησυχίας (ψυχρός πόλεμος) ή σταδιακής αλλαγής τοπίου (παγκοσμιοποίηση, ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη), ο «βηματισμός» των ηγετών και κατ’ επέκταση των εταιριών, συντονιζόταν άλλοτε γρήγορα και άλλοτε αργά με τις απαιτήσεις της κάθε συγκυρίας.

Για τον κάθε ηγέτη, η σημερινή εποχή είναι περισσότερο απρόβλεπτη από ποτέ. Ότι και να σχεδιάσεις, ότι και να προγραμματίσεις, μπορεί να ανατραπεί σε λίγους μήνες ή και μέρες! Και μη ξεχνάμε, ότι οι δομές και οι μηχανισμοί λειτουργίας των εταιριών έχουν ισχυρότατο DNA αιώνων! Άρα και αντίστοιχο «βιοπρογραμματισμό» με απίστευτα ανθεκτικές σταθερές για το ΤΙ και το ΠΩΣ λειτουργούν και πορεύονται. Μεγέθυνση, ανταγωνισμός, καθετοποίηση οργάνωσης, πυραμιδική δομή, κανονισμοί, διαδικασίες, τζίρος, κερδοφορία, πελάτες, μερίσματα μετόχων αλλά και άνθρωποι, κουλτούρα, συναισθήματα, κλίμα, κοινωνικός χώρος δια ζώσης αλληλεπίδρασης, ωράριο, εργασιακή σταθερότητα κλπ.

Ποιες είναι όμως οι προσαρμογές που χρειάζονται για να ανταποκριθεί η εκάστοτε ηγεσία σε δεδομένα και μεταβλητές όπως η βιωσιμότητα, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και η περιβαλλοντική ευθύνη, η μεγιστοποίηση της αξίας για πολλούς κοινωνικούς εταίρους και όχι μόνο για τους μετόχους, η τεχνητή νοημοσύνη και η ψηφιοποίηση, η διαπολιτισμικότητα, ο συντονισμός και η συνεργασία εκ διαμέτρου αντίθετης φιλοσοφίας γενεών.  

Υπάρχουν δύο δεξαμενές παρακαταθήκης:

Α) Ανεξαρτήτως εποχών, η έννοια της ηγεσίας πλαισιώνεται από σημαντικές παραμέτρους, οι οποίες λειτουργούν ως κοινοί παρονομαστές για τον κάθε ηγέτη. Αυτές είναι οι ακόλουθες:

  • Παράμετρος 1η. Συνθήκη ηγεσίας, που σημαίνει ότι υπάρχει πάντα ένα άτομο σε συνδυασμό ή σε σχέση με μια ομάδα.
  • Παράμετρος 2η. Ουσιαστική παραδοχή στο πρόσωπο του και στο όραμα του, που σημαίνει ότι υπάρχουν «οπαδοί».
  • Παράμετρος 3η. Χρονική συγκυρία που σημαίνει ότι μια σειρά γεγονότων και καταστάσεων συντονίζονται κάτω από μια κοινή συνισταμένη για την ανάδειξη του.
  • Παράμετρος 4η. Κουλτούρα, πιστεύω, αντιλήψεις, πεποιθήσεις των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω του.

Β) Μια «συστοιχία» ικανοτήτων και χαρακτηριστικών γνωρισμάτων όπως η ενσυναίσθηση, η πρωτοβουλία, η αντοχή στην πίεση, το βλέμμα στο μέλλον, η στρατηγική σκέψη, η αναζήτηση τελειότητας, το καλό παράδειγμα, η παρακίνηση των άλλων, η καθοδήγηση, το χτίσιμο εμπιστοσύνης, η κατεύθυνση, η έμπνευση κ.α.

Η ηγεσία του μέλλοντος είναι ένας συγκερασμός πολλών εξισώσεων που ωθούν στην ανάπτυξη μια νέας ικανότητας να αξιοποιεί τις δυνατότητες που αναδύονται από ένα μη σταθερό οικοσύστημα. 

Το ταξίδι μετασχηματισμού της ηγεσίας, καλείται να χαρτογραφήσει νέες θάλασσες. Αυτό προϋποθέτει μια ριζική αλλαγή στάσης και νοοτροπίας των ηγετών αλλά και των ηγετικών ομάδων ώστε να μπορούν να προσφέρουν σε κάθε οργανισμό τεράστιες δυνατότητες ως καταλύτες και παράγοντες δημιουργίας πολυδιάστατης αξίας. Αυτή η διαφορετική προσέγγιση καλλιεργεί περισσότερη εμπιστοσύνη, σεβασμό και συμπόρευση. Χρειάζεται να γίνει ένας «παραμερισμός» της δύναμης που συνεπάγεται η θέση εξουσίας, και να υιοθετηθεί μια στάση διαφάνειας που να επιτρέπει την ανθρώπινη σύνδεση μέσα στις ομάδες και στις επίσημες ιεραρχίες. Η αξιοποίηση της οργανωτικής ενέργειας, της δημιουργικότητας και εφευρετικότητας, των ψηφιακών δυνατοτήτων, μπορούν  να ενισχύσουν και να επιταχύνουν ολόκληρο το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο δυνατοτήτων για απόδοση και βιωσιμότητα.

Εκθέσεις βιωσιμότητας: Ένα νέο εργαλείο στην επιμέτρηση της εταιρικής αξίας – Μέρος Α’

Γράφει ο κ. Σταμάτης Δρίτσας, Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική, για την εφημερίδα Ναυτεμπορική. 

Ο προβληματισμός για το κατά πόσο μία εταιρεία ως οικονομική μονάδα μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου, μέσω της επιχειρηματικής της επιτυχίας, δεν είναι καθόλου νέος. Ωστόσο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, έπαψε να είναι μία γενική αρχή στο όραμα ή την εταιρική κουλτούρα ορισμένων κορυφαίων εταιρειών με πολυεθνικές δραστηριότητες. Στα χρόνια αυτά, διατυπώθηκαν συγκεκριμένα ερωτήματα, για τα οποία απαιτούνται πλέον ρεαλιστικές απαντήσεις επιχειρηματικής προσέγγισης και επιδιώκονται θεμελιωμένες δράσεις, βάσει συγκεκριμένης στρατηγικής και συνέπεια αυτών, αυτός ο προβληματισμός σχηματοποιήθηκε σημαντικά.

Στο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, η ατζέντα των συζητήσεων έχει διευρυνθεί σε πολλαπλά επίπεδα όσον αφορά στην αξιολόγηση των επιδόσεων των επιχειρήσεων στη διαχείριση του ανθρώπινου, του φυσικού και του κοινωνικού κεφαλαίου. Στην κατεύθυνση αυτή, εξετάζονται πλέον, τόσο οι επιπτώσεις των δραστηριοτήτων των εταιρειών στους τομείς του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της διακυβέρνησης, όσο και τα αποτελέσματα (ωφέλειες και οι απώλειες) από τις δραστηριότητες αυτές στην εταιρική τους αξία. Ως αποτέλεσμα, η συζήτηση αυτή έχει γίνει ιδιαίτερα έντονη στη σύγχρονη εποχή, και σε εθνικό επίπεδο, ενώ παράλληλα, ενισχύεται με νομικές και κανονιστικές ρυθμίσεις στις περισσότερο ανεπτυγμένες οικονομικά χώρες του πλανήτη.

Στις 11 Δεκεμβρίου 2019, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», μέσω της οποίας δεσμεύτηκε να επανεξετάσει τις ανάγκες για δημοσιοποίηση μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί στην παγκόσμια οικονομία για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επίσης, δεσμεύτηκε να διαμορφώσει ένα πλαίσιο σχετικά με την κατάρτιση, τον έλεγχο και την επικοινωνία των πληροφοριών αυτών.

Ο όρος «μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες» αναφέρεται σε πληροφορίες που γνωστοποιούνται από τις διοικήσεις των εταιρειών και συνοδεύουν τις ετήσιες ατομικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις τους. Οι ατομικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, ως γνωστόν, περιλαμβάνουν και παρουσιάζουν «ιστορικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες» και για το λόγο αυτό ορίζονται ως «καταστάσεις χρηματοοικονομικής πληροφόρησης». Οι μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, σημαντικό μέρος των οποίων αφορούν πλέον σε θέματα βιωσιμότητας, δεν περιορίζονται στο να είναι μόνο ιστορικές αλλά μπορεί να είναι και προοπτικές. Οι πληροφορίες αυτές παρουσιάζονται σε ειδικές αναφορές, σε ατομικό και ενοποιημένο επίπεδο και συνοδεύουν τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις.

Οι αναφορές μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένων των εκθέσεων βιωσιμότητας, συντάσσονται με βάση ένα νομικό και κανονιστικό πλαίσιο θετικού δικαίου που ορίζει  τις τεχνικές προδιαγραφές πληρότητας και ποιότητας των πληροφοριών που παρουσιάζουν και όχι βάσει συγκεκριμένων λογιστικών πλαισίων, όπως λ.χ. τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οδηγία 2013/34/ΕΕ, εκτός από τις προβλέψεις σχετικά με τις ατομικές και ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις περιέχει διατάξεις σχετικά με τις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες σε ατομικό και ενοποιημένο επίπεδο, ενώ στην Ελλάδα οι απαιτήσεις της οδηγίας αυτής ως προς το επίμαχο θέμα της μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης έχουν ενσωματωθεί στα άρθρα 151 έως και 154 του Ν. 4548/2018 περί Ανωνύμων Εταιρειών, τα οποία αφορούν στη σύνταξη της ατομικής και ενοποιημένης ετήσιας έκθεσης διαχείρισης του διοικητικού συμβουλίου. Στην ετήσια έκθεση διαχείρισης συμπεριλαμβάνονται, κατ’ εφαρμογή των εν λόγω άρθρων, η δήλωση εταιρικής διακυβέρνησης καθώς -ως «μη χρηματοοικονομική κατάσταση»- και η έκθεση (δήλωση) βιωσιμότητας.

Στο σημείο αυτό όμως εντοπίζεται μία ουσιώδης περιοχή αδυναμίας σχετικά με τις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες. Είναι γνωστό ότι οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις μίας επιχείρησης περιλαμβάνουν, σε ατομικό και ενοποιημένο επίπεδο, αμιγώς ιστορικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται από τους ενδιαφερόμενους  για την εξαγωγή συμπερασμάτων και τη διενέργεια εκτιμήσεων ως προς την εταιρική χρηματοοικονομική θέση (καθαρή περιουσία) και τις επιδόσεις της διοίκησης. Προφανώς, οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις των εταιρειών αποτελούν το πρώτο και θεμελιώδες εργαλείο στη διαδικασία λήψης οικονομικών αποφάσεων σχετικά με μία επιχείρηση. Για το σκοπό αυτό, οι πληροφορίες που περιέχουν είναι αποτέλεσμα έρευνας και διαβουλεύσεων με όλους τους εμπλεκόμενους σε διεθνές επίπεδο. Οι πληροφορίες αυτές είναι τυποποιημένες σε εξαιρετικά σημαντικό βαθμό, πληρούν δε συγκεκριμένες προδιαγραφές ποιότητας και βασίζονται σε πρότυπα και λογιστικά πλαίσια που παράγονται από φορείς και οργανισμούς εγνωσμένου κύρους και φυσικά διεθνώς αποδεκτούς από την παγκόσμια επιχειρηματική κοινότητα. Αντίστοιχα, και οι νέες μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες σχετικά με τη βιωσιμότητα, εστιασμένες στη στρατηγική και τις επιδόσεις των εταιρειών στο περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (Environment, Social, Governance – ESG), οι οποίες δημοσιοποιούνται τα τελευταία χρόνια με όλο και μεγαλύτερη ένταση και σε όλο και μεγαλύτερο εύρος από εταιρείες παγκοσμίως, χρησιμοποιούνται επίσης για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων σχετικά με τις εταιρείες αναφοράς. Συνεπώς, είναι αναμενόμενο και αναπόφευκτα προσδοκώμενο και οι πληροφορίες αυτές να πρέπει να γνωστοποιούνται βάσει υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και σε ανάλογο βαθμό τυποποίησης με αυτόν των χρηματοοικονομικών πληροφοριών.

Στην κατεύθυνση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένοντας συνεπής στη δέσμευσή της στην «Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», εξέδωσε την οδηγία 2022/2464 της 14ης Δεκεμβρίου του 2022 και τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό της 31ης Ιουλίου 2023 μέσω των οποίων, αφενός διαμορφώνεται ένα συγκεκριμένο κανονιστικό πλαίσιο κατάρτισης, ελέγχου και δημοσίευσης για τις εκθέσεις βιωσιμότητας και αφετέρου εισάγεται ένα υποχρεωτικό πλαίσιο σύνταξης και παρουσίασης των πληροφοριών αυτών.

Ειδικά ως προς το πλαίσιο σύνταξης, ο κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει την υποχρεωτική εφαρμογή δώδεκα συγκεκριμένων προτύπων (European Sustainability Reporting Standards – ESRS) βάσει αρχών (principles based). Τα νέα αυτά πρότυπα εκθέσεων βιωσιμότητας διαμορφώνουν ένα πρώτο βασικό πλαίσιο εξαιρετικής ποιότητας ανάγνωσης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών, που αναμένεται να τυποποιήσουν σε σημαντικό βαθμό τις γνωστοποιούμενες πληροφορίες και να καλύψουν τις ανάγκες των ενδιαφερομένων για ανάλυση, συνδυαστικά και σε συσχετισμό με τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων που συνοδεύουν.

Το Β’ μέρος του άρθρου θα δημοσιευθεί στη Ναυτεμπορική το Σάββατο 18 Νοεμβρίου 2023

ΣΟΛ Crowe: 30 Χρόνια Πρωτοπόροι στην Υποστήριξη της Ελληνικής Επιχειρηματικότητας

Γράφει ο κ. Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe για την Καθημερινή.

Η ΣΟΛ Crowe πρωταγωνιστεί επί 30 χρόνια στην ελληνική επιχειρηματική σκηνή προσφέροντας με συνέπεια, αξιόπιστες υπηρεσίες και πρωτοποριακές λύσεις.

Ποιοτικές, πελατοκεντρικές υπηρεσίες, πρωτοποριακές λύσεις, προσαρμοστικότητα στα δεδομένα της αγοράς και τις ανάγκες των πελατών μας με στόχο την υποστήριξη και ανάπτυξη του ελληνικού επιχειρείν και την ενίσχυση της οικονομίας. Αυτός είναι ο πυρήνας της δραστηριότητας της ΣΟΛ Crowe που πρωταγωνιστεί εδώ και 30 χρόνια στην ελληνική επιχειρηματική σκηνή αξιοποιώντας την εμπειρία της, ώστε να ενισχύει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των πελατών της εξασφαλίζοντας μακροπρόθεσμη επιτυχία στις επιχειρήσεις που την εμπιστεύονται.

Αξιοπιστία, εμπειρία, καινοτομία

Εδώ και τρεις δεκαετίες στη ΣΟΛ Crowe στηρίζουμε την ελληνική επιχειρηματικότητα ως αξιόπιστος εταίρος, βρισκόμενοι στο πλευρό των πελατών μας με συνέπεια και αφοσίωση. Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, περισσότεροι από 25.000 οργανισμοί και επιχειρήσεις,  που δραστηριοποιούνται στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, έχουν εμπιστευτεί την εταιρεία μας. Η εμπειρία δεκαετιών της ΣΟΛ Crowe και ο καινοτόμος προσανατολισμός της, η συσσωρευμένη, βαθιά γνώση της αγοράς και η κατανόηση των αναγκών των πελατών μας, εγγυώνται την παροχή εξειδικευμένων λύσεων και πρωτοποριακών ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών.

Στη ΣΟΛ Crowe απασχολούνται ελεγκτές οι οποίοι έχουν ελέγξει τις περισσότερες και μεγαλύτερες επιχειρήσεις στη χώρα, διαθέτοντας εμπειρία μεγαλύτερη των 30 ετών. Η εταιρεία μεριμνά και επενδύει στην εκπαίδευση και στην εξέλιξη του στελεχιακού της δυναμικού, που θεωρείται ο ακρογωνιαίος λίθος της επιτυχημένης πορείας της. Τα πολύπειρα στελέχη μας διαθέτουν την κατάρτιση και τις δεξιότητες για να υποστηρίξουν και να κατευθύνουν τους πελάτες μας μέσα σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό εγχώριο και διεθνές περιβάλλον.

Ως μέλος του παγκόσμιου δικτύου της Crowe Global και αναπτύσσοντας συνεχώς τις συνεργασίες της και τις υπηρεσίες της, η ΣΟΛ Crowe είναι η ηγέτιδα ελληνική ελεγκτική εταιρεία ενώ συγκαταλέγεται ανάμεσα στις μεγαλύτερες εθνικές εταιρείες Oρκωτών Eλεγκτών Λογιστών της Ευρώπης. Αποτελεί επίσης μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων στη χώρα μας.

Υπηρεσίες με το βλέμμα στο μέλλον

Στη ΣΟΛ Crowe παρέχουμε μια πληθώρα ελεγκτικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών που ικανοποιούν αποτελεσματικά τις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων όπως  συμβουλευτικές υπηρεσίες τεχνολογίας, εταιρικής διακυβέρνησης, HTL, διοίκησης,  ανθρώπινου δυναμικού, φορολογικές υπηρεσίες κ.α.  Η εταιρεία μας αξιοποιεί όλα τα διαθέσιμα σύγχρονα εργαλεία με απώτερο στόχο τη διαμόρφωση ενός στρατηγικού σχεδιασμού υποστήριξης και θωράκισης των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο σημερινό, απαιτητικό επιχειρηματικό περιβάλλον, απαντώντας σε όλες τις νέες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Έχοντας εμπειρία σε εκατοντάδες έργα επιχειρήσεων όλων των μεγεθών, τα στελέχη μας σχεδιάζουν, αναλύουν και υλοποιούν συνδυαστικές λύσεις που στόχο έχουν να μεγιστοποιήσουν την παρεχόμενη αξία προς τους πελάτες μας. Ταυτόχρονα, μεριμνούν για την προστασία τους συμβάλλοντας στον εντοπισμό, στην εκτίμηση, στην αξιολόγηση και στη σωστή αντιμετώπιση των επιχειρηματικών τους κινδύνων, περιορίζοντας τις οικονομικές επιπτώσεις σε αποδεκτά επίπεδα.

ESG κριτήρια, Εταιρική Διακυβέρνηση και Βιωσιμότητα

Τα θέματα της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης συγκαταλέγονται στις προτεραιότητες της ΣΟΛ Crowe. Πιστεύουμε ότι είναι ζωτικής σημασίας η υιοθέτηση κριτηρίων ESG από τις επιχειρήσεις, καθώς αποτελούν μέσο αξιολόγησης του αντικτύπου τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία, αλλά και εργαλείο εντοπισμού των τομέων που επιδέχονται βελτίωσης. Επιπλέον, τα κριτήρια ESG γίνονται όλο και πιο σημαντικά για τους επενδυτές και τα ενδιαφερόμενα μέρη που αναζητούν εταιρείες που δεσμεύονται για βιωσιμότητα και ηθικές επιχειρηματικές πρακτικές. Επιδεικνύοντας δέσμευση στα κριτήρια ESG, οι επιχειρήσεις μπορούν να προσελκύσουν επενδυτές και εργαζόμενους που μοιράζονται τις αξίες τους και συμβάλλουν με θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία.  Τέλος, εκτός του ότι αποτελούν μια ηθική υποχρέωση, τα κριτήρια ESG μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη στρατηγικών για τη μείωση των κινδύνων και την ενίσχυση της βιωσιμότητας και να συμβάλουν στη μακροπρόθεσμη επιτυχία και κερδοφορία των επιχειρήσεων.

Η  ΣΟΛ Crowe, ως εξειδικευμένος σύμβουλος στην παροχή υπηρεσιών εταιρικής διακυβέρνησης, με την εμπειρία  και τεχνογνωσία της, έχει αναπτύξει ολοκληρωμένα προγράμματα σχετικά με την εταιρική διακυβέρνηση για τις εταιρείες που θέλουν να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και απαιτήσεις, σύμφωνα και με τα διεθνή πρότυπα. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει σχεδιάσει και ένα καινοτόμο πρόγραμμα που επικεντρώνεται στην εκπαίδευση των Διοικητικών Συμβουλίων, επιτρέποντάς τους να αναπτύξουν τις ικανότητές τους στην αποτελεσματική διοίκηση. Οι βέλτιστες πρακτικές διέπουν τον στρατηγικό σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος, ενώ εξασφαλίζεται η κάλυψη ολόκληρου του φάσματος θεμάτων, από τις βασικές αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, έως τη νομοθεσία και το ρυθμιστικό πλαίσιο, με εστίαση στον ρόλο του Διοικητικού Συμβουλίου, στην καθοδήγηση στρατηγικών κατευθύνσεων και την αντιμετώπιση πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων.

«Η ΣΟΛ Crowe με την πορεία τριών δεκαετιών συνεπούς προσφοράς στο ελληνικό επιχειρείν, ανανεώνει τη δέσμευσή της για το μέλλον συνεχίζοντας να κατευθύνει τους πελάτες της προς την καινοτομία και την υπευθυνότητα προσφέροντάς τους αξιόπιστες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Οι υπηρεσίες μας αποτελούν ένα αποτελεσματικό πλέγμα στήριξης και ανάπτυξης των επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του σύγχρονου επιχειρηματικού τοπίου. Καθοδηγούμαστε από την ανάγκη να δημιουργήσουμε μια κοινωνία και ένα επιχειρηματικό περιβάλλον βιώσιμο και αποδοτικό για όλους, συμβάλλοντας  στην ισχυροποίηση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και της ευρύτερης ελληνικής οικονομίας».