Χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη νέων επενδύσεων στη χώρα μας. Ο αναπτυξιακός νόμος και οι νέες δυνατότητες ανάπτυξης των επιχειρήσεων.

Γράφει η Παναγιώτα – Κων/να Νιαβή, Σύμβουλος, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διοίκησης, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική.

Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία και ανακοίνωση πολλαπλών αναπτυξιακών εργαλείων και προγραμμάτων χρηματοδότησης τα οποία στοχεύουν στην παροχή κινήτρων για την υλοποίηση νέων επενδυτικών σχεδίων. Η θεαματική αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης αναμένεται να συμβάλει στην υλοποίηση νέων επενδύσεων που θα ενισχύσουν σημαντικά την ανάπτυξη κρίσιμων οικονομικών τομέων. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία συμβάλλουν στην εξεύρεση  πόρων και αποτελούν  καθοριστικό παράγοντα στην ολοκλήρωση κάθε επένδυσης.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2022 ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε o Νέος Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022, ενώ την ίδια περίοδο, αναρτήθηκαν οι προσκλήσεις των Τραπεζών για την υποβολή επενδυτικών σχεδίων,  στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Οι προσκλήσεις προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ (2021 – 2027) για τις μικρότερες επενδύσεις, θα δουν το φως της δημοσιότητας σύντομα.

The νέος Αναπτυξιακός Νόμος περιλαμβάνει 13 καθεστώτα – θεματικές ενότητες. Τα ποσοστά ενίσχυσης των επιχειρήσεων κυμαίνονται για τις μεγάλες  από 15% έως 50%, για τις μεσαίες από 25% έως 60%, για τις μικρές και πολύ μικρές από 35% έως 70%, αναλόγως σε ποια περιφέρεια ανήκει η περιοχή εγκατάστασης της νέας επένδυσης. Τα ποσοστά ενίσχυσης για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αυξάνονται σε 80% σε ορισμένα καθεστώτα και σε 100% για ορεινές περιοχές και μικρά νησιά.

Τα είδη της ενίσχυσης περιλαμβάνουν την επιχορήγηση, την φορολογική απαλλαγή, την επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), την επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης και τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου.

Αυτή την περίοδο  δύο καθεστώτα του νέου Αναπτυξιακού είναι ενεργά. Το καθεστώς ‘’Μεταποίηση – Εφοδιαστική αλυσίδα’’ έχει προκηρυχθεί από τον Ιούλιο 2022 και σκοπός του είναι η ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων που ανήκουν στον τομέα της μεταποίησης, πλην της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων και των επενδυτικών σχεδίων που ανήκουν στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η υποβολή των αιτήσεων έχει ξεκινήσει από τις 27 Ιουλίου και λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2022.

Επιπρόσθετα, από τις 5 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου 2022 θα μπορούν οι ενδιαφερόμενες τουριστικές επιχειρήσεις να υποβάλουν αίτηση για υπαγωγή του επενδυτικού τους σχεδίου στον α’ κύκλο του καθεστώτος «Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων» του αναπτυξιακού νόμου 4887/2022. Οι προσκλήσεις και για τα υπόλοιπα καθεστώτα αναμένεται να προκηρυχθούν στους επόμενους μήνες.

Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ)   καλύπτουν κατά μέγιστο βαθμό το 50% του κόστους κάθε επενδυτικού σχεδίου. Η ιδιωτική συμμετοχή καλύπτει τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού της επένδυσης, ενώ το τραπεζικό ίδρυμα θα δανειοδοτήσει τουλάχιστον το 30%. Με επιτόκιο 0,35% θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν τα επενδυτικά σχέδια σε ποσοστό έως 50% του συνόλου της επένδυσης, όσων ενταχθούν στην πρώτη φάση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τα δάνεια που χορηγούνται από το ΤΑΑ καλύπτουν από 30% έως 50% του κόστους του επιχειρηματικού σχεδίου και προσανατολίζονται σε επενδυτικά σχέδια για:

  • Ψηφιακό μετασχηματισμό.
  • Πράσινη μετάβαση.
  • Εξωστρέφεια των επιχειρήσεων.
  • Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων.
  • Καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Η κλιμάκωση του ποσοστού της χρηματοδότησης μεταξύ του 30% και του 50%, βασίζεται στον βαθμό μεγαλύτερης συνεισφοράς  των δαπανών σε καθεμία από τις πέντε κατηγορίες, ή/και σε συνδυασμό τους.

Η χρηματοδότηση ενός επενδυτικού σχεδίου μπορεί να αποτελείται τόσο από πόρους του νέου Αναπτυξιακού Νόμου όσο και από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Βασική προϋπόθεση είναι να τηρούνται τα όρια ενίσχυσης με βάση το επιλεγμένο άρθρο του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού, ώστε αθροιστικά και αναφορικά με τη συγκεκριμένη επένδυση να μην γίνεται υπέρβαση της μέγιστης κρατικής ενίσχυσης από τη λήψη των διαφορετικών προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων.

Τα Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αναμένεται να αποτελέσουν και αυτά ένα από τα ισχυρότερα Αναπτυξιακά Εργαλεία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ελλάδα στο προσεχές μέλλον. Το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027 διακρίνεται σε οκτώ Τομεακά Προγράμματα στα οποία κατανέμονται πόροι ύψους 17,6 δισ. και σε 13 Περιφερειακά Προγράμματα με πόρους ύψους 8,1 δισ. Ταυτόχρονα προβλέπεται ανεξάρτητο πρόγραμμα υδατοκαλλιέργειας και θάλασσας.

Ειδικότερα δε, οι πόροι του ΕΣΠΑ 2021-2027 για τα 13 Περιφερειακά Προγράμματα,  έλαβαν έγκριση προσφάτως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σύνολό τους και είναι αυξημένοι κατά 2,2 δισ. ευρώ (από 5,9 δισ. ευρώ σε 8,1 δισ. ευρώ) και συνίστανται στα εξής:

  • Πρόγραμμα «Ανατολική Μακεδονία & Θράκη» 639,1 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία» 1 δισ. 440 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Δυτική Μακεδονία» 394,1 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Ήπειρος» 426 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 553,9 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Δυτική Ελλάδα» 628,4 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Πελοπόννησος» 410,1 εκ. ευρώ

Η δυνατότητα χρηματοδότησης της ανάπτυξης των επιχειρήσεων και των επενδυτικών σχεδίων, υλοποιείται σήμερα μέσα από την ένταξή τους σε συγκεκριμένα προγράμματα που έχουν ήδη ξεκινήσει και θα παραμένουν προσβάσιμα τα επόμενα χρόνια. Διανύουμε μια πρόσφορη περίοδο για την ανάπτυξη της οικονομίας, η τελική θετική έκβαση της οποίας εντούτοις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων. 

Χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη νέων επενδύσεων στη χώρα μας

Γράφει η Παναγιώτα – Κων/να Νιαβή, Σύμβουλος, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διοίκησης, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική

Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από την δημιουργία και ανακοίνωση πολλαπλών αναπτυξιακών εργαλείων και προγραμμάτων χρηματοδότησης τα οποία στοχεύουν στην παροχή κινήτρων για την υλοποίηση νέων επενδυτικών σχεδίων. Η θεαματική αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης αναμένεται να συμβάλει στην υλοποίηση νέων επενδύσεων που θα ενισχύσουν σημαντικά την ανάπτυξη κρίσιμων οικονομικών τομέων. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία συμβάλλουν στην εξεύρεση  πόρων και αποτελούν  καθοριστικό παράγοντα στην ολοκλήρωση κάθε επένδυσης.

Στις αρχές Φεβρουαρίου ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε o Νέος Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022. Την ίδια περίοδο, αναρτήθηκαν οι προσκλήσεις των Τραπεζών για την υποβολή επενδυτικών σχεδίων,  στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Οι προσκλήσεις προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ (2021 – 2027) για τις μικρότερες επενδύσεις, θα δουν το φως της δημοσιότητας σύντομα.

The νέος Αναπτυξιακός Νόμος περιλαμβάνει 13 καθεστώτα – θεματικές ενότητες. Οι πρώτες προκηρύξεις, σύμφωνα με τις δηλώσεις της ηγεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης, αναμένονται  τον Απρίλιο – Μάϊο με πρώτο το Σχέδιο της Δίκαιης Μετάβασης και θα ακολουθήσουν η Μεταποίηση – Βιομηχανία, η Αγροδιατροφή και ο Τουρισμός. Οι προκηρύξεις αναμένονται να  έχουν σταθερό ετήσιο κύκλο. Τα ποσοστά ενίσχυσης κυμαίνονται για τις μεγάλες από 15% έως 50%, για τις μεσαίες από 25% έως 60%, για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις από 35% έως 70% αναλόγως σε ποια περιφέρεια ανήκει η περιοχή εγκατάστασης της νέας επένδυσης. Τα ποσοστά ενίσχυσης για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αυξάνονται σε 80% σε ορισμένα καθεστώτα και σε 100% για ορεινές περιοχές και μικρά νησιά.

Τα είδη της ενίσχυσης περιλαμβάνουν την επιχορήγηση, την φορολογική απαλλαγή, την επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), την επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης και τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου.

Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ)   καλύπτουν κατά μέγιστο βαθμό το 50% του κόστους κάθε επενδυτικού σχεδίου. Η ιδιωτική συμμετοχή καλύπτει τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού της επένδυσης, ενώ το τραπεζικό ίδρυμα θα δανειοδοτήσει τουλάχιστον το 30%. Με επιτόκιο 0,35% θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν τα επενδυτικά σχέδια σε ποσοστό έως 50% του συνόλου της επένδυσης, όσοι επενδυτές ενταχθούν στην πρώτη φάση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τα δάνεια του ΤΑΑ καλύπτουν από 30% έως 50% το κόστος του επιχειρηματικού σχεδίου και προσανατολίζονται σε επενδυτικά σχέδια για:

  • Ψηφιακό μετασχηματισμό.
  • Πράσινη μετάβαση.
  • Εξωστρέφεια των επιχειρήσεων.
  • Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων.
  • Καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Η κλιμάκωση μεταξύ του 30% και του 50% βασίζεται στον βαθμό μεγαλύτερης συνεισφοράς σε καθεμία από τις πέντε κατηγορίες, ή/και σε συνδυασμό τους.

Η χρηματοδότηση ενός επενδυτικού σχεδίου μπορεί να αποτελείται τόσο από πόρους του νέου Αναπτυξιακού Νόμου όσο και από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Βασική προϋπόθεση είναι να τηρούνται τα όρια ενίσχυσης με βάση το επιλεγμένο άρθρο του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού.  Συνεπώς, στο βαθμό που αθροιστικά και αναφορικά με τη συγκεκριμένη επένδυση δεν γίνεται υπέρβαση της μέγιστης κρατικής ενίσχυσης από τη λήψη διαφορετικών προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων (συμπεριλαμβανομένου και του ΤΑΑ), μπορεί να γίνει συνδυασμός μεταξύ των προγραμμάτων.

Τα Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αναμένεται να αποτελέσουν και αυτά ένα από τα ισχυρότερα Αναπτυξιακά Εργαλεία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ελλάδα στο προσεχές μέλλον. Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται στα 26,2 δισ. Ευρώ. Ταυτόχρονα ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για το σχέδιο νόμου με τίτλο « Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την Προγραμματική Περίοδο 2021 – 2027» και μέχρι αρχές Μαρτίου αναμένεται να πάει στη Βουλή για ψήφιση. Η ψήφιση του νόμου αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση προκειμένου να ενεργοποιηθούν τα νέα προγράμματα. Οι πρώτες προσκλήσεις αναμένονται μέσα στην άνοιξη του 2022. Πρώτο αναμένεται το πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα (ΕΠΑνΕΚ). Στόχος του νέου ΕΣΠΑ είναι να μην υπάρχουν πολλές διαφορετικές προσκλήσεις αλλά μεγάλες προσκλήσεις οριζόντιου χαρακτήρα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ταυτόχρονη πρόσβαση στη χρηματοδότηση επιχειρήσεων από πλήθος κλάδων της οικονομίας.