Συνέντευξη του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου, στο CEO Talks στο Capital, και στην ηλεκτρονική έκδοση του Forbes Ελλάδας. Ιανουάριος 2023

Δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος μικρών, μεσαίων αλλά και μεγαλύτερων επιχειρήσεων εντάσσονται στο χαρτοφυλάκιό σας, ποια είναι η στόχευσή σας ως επιχείρηση, καθώς πρόκειται για μια εταιρεία με πολυσχιδή δραστηριότητα και ευρεία γκάμα πελατών;

Οι συνεχόμενες κρίσεις των τελευταίων ετών όπως η οικονομική κρίση, η πανδημία και η ενεργειακή κρίση, έχουν προκαλέσει αντίστοιχα συνεχείς αλλαγές στον τρόπο που λειτουργούν τόσο η παγκόσμια οικονομία όσο και οι επιμέρους αγορές.

Καθώς οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν γρήγορα σε νέα και απρόβλεπτα δεδομένα, ο ρόλος μας ως μία από τις ηγέτιδες ελεγκτικές και συμβουλευτικές εταιρείες στην Ελλάδα διαφοροποιείται και διευρύνεται συνεχώς, είτε προσθέτοντας νέες υπηρεσίες είτε αναπτύσσοντας τις ήδη υπάρχουσες. Οι συμβουλευτικές μας υπηρεσίες, όπως οι υπηρεσίες τεχνολογίας, ανθρώπινου δυναμικού, HTL, εταιρικής διακυβέρνησης – τομέας στον οποίο θεωρώ ότι έχουμε σημαντική εμπειρία – εξελίσσονται παράλληλα με τις περισσότερο ‘παραδοσιακές’ μας υπηρεσίες. Στη ΣΟΛ Crowe, στόχος μας είναι να υποστηρίξουμε ενεργά τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων έτσι ώστε να ανταποκριθούν με επιτυχία στις προκλήσεις της νέας εποχής,  αλλά και να αναπτυχθούμε μαζί με τους πελάτες μας.

Η ορθή εταιρική διακυβέρνηση βρίσκεται στο προσκήνιο του επιχειρηματικού βίου τα τελευταία χρόνια. Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι τρεις βασικοί παράγοντες που διασφαλίζουν ότι μία επιχείρηση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση σε αυτόν τον τομέα;

Το νέο πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση στο οποίο καλούνται να συμμορφωθούν πλέον οι επιχειρήσεις, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη λειτουργία τους, δεδομένου ότι αυξάνει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την προστασία των μετόχων μειοψηφίας, των προμηθευτών, των πιστωτών, των εργαζομένων και γενικότερα ολόκληρου του «οικοσυστήματος». Επίσης, αναβαθμίζει την ποιότητα των μελών των Δ.Σ. αυξάνοντας ουσιαστικά και την ικανότητα των επιχειρήσεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπως επίσης δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για προσέλκυση επενδυτών και κεφαλαίων μέσα από τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους. Οι αλλαγές που επιφέρει η εταιρική διακυβέρνηση, όπως και τα κριτήρια ESG, στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσα από την επιλεξιμότητά τους σε χρηματοδοτήσεις, υποχρεώνοντάς τες να προσαρμοστούν σε λειτουργίες που ενισχύουν τη βιωσιμότητά τους.

Πρόεδρος της επιχείρησής σας από το 2021 είναι η Εύα Αγγελίδη. Σε τι βαθμό πιστεύετε ότι μπορεί να διαφοροποιήσει τα πεπραγμένα και την ευρύτερη λειτουργία μίας επιχείρησης η γυναικεία ηγεσία;

Κατ’αρχάς θα ήθελα να σημειώσω ότι η ΣΟΛ Crowe αποτελεί την πρώτη εταιρεία του κλάδου μας που έχει επιλέξει στη θέση του Προέδρου του ΔΣ μια γυναίκα. Η κα Αγγελίδη έχει διαγράψει μια ιδιαίτερα θετική και παραγωγική πορεία στην αγορά τις τελευταίες δεκαετίες, και η προσωπική και επαγγελματική της ακεραιότητα ήταν το βασικό στοιχείο για την επιλογής της. Σε κάθε περίπτωση όμως, θεωρώ ότι η επιλογή μιας γυναίκας σε μία τέτοια θέση, έχει και έναν ισχυρό συμβολισμό ως προς την πρόθεσή μας ως εταιρεία να κάνουμε πράξη τη διαφορετικότητα και την ενσωμάτωση σε όλα τα επίπεδα, ιδιαίτερα στον τομέα μας ο οποίος είναι ως επί το πλείστων ανδροκρατούμενος.

Πώς εκπαιδεύεται, ενημερώνεται και ανταλλάσσει απόψεις και καλές πρακτικές ένας/μία CEO σήμερα;

Ο συνολικός μετασχηματισμός της αγοράς και των επιχειρήσεων, έχει σίγουρα επηρεάσει τη διαμόρφωση και την ανάπτυξη του ρόλου των C-level στελεχών. Βασικό ζητούμενο σήμερα στην αγορά είναι το upskilling και το re-skilling, ιδιαίτερα των υψηλόβαθμων στελεχών, έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται με επιτυχία  στις συνεχόμενες αλλαγές του τρόπου λειτουργίας των  επιχειρήσεων. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση αποτελούν κεντρικούς πυλώνες του νέου ρόλου των CEOs, και θα έλεγα ισότιμης αξίας με τις διοικητικές ικανότητες και δεξιότητες. Προσωπικά, προσπαθώ να ενημερώνομαι συνεχώς για τις εξελίξεις της αγοράς και συμμετέχω ενεργά σε forum στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έτσι ώστε να έχω την ευκαιρία να μαθαίνω τις νέες τάσεις σε παγκόσμια επίπεδο. 

Ποιο μοντέλο εργασίας θεωρείτε ότι θα είναι στο εξής περισσότερο αποτελεσματικό για τη λειτουργία ενός οργανισμού με δεδομένη τη δυνατότητα «επιστροφής στο γραφείο» μετά από μία μακρά περίοδο τηλεργασίας;

Το περισσότερο αποδοτικό μοντέλο εργασίας είναι σίγουρα αυτό που ταιριάζει στο περιεχόμενο της εργασίας, στην κουλτούρα τις επιχείρησης και στις ανάγκες τις λειτουργίας της. Η πανδημία έφερε στο προσκήνιο νέα μοντέλα εργασίας, με την εισαγωγή της απομακρυσμένης εργασίας ως μια νέα δυνατότητα για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Θεωρώ ότι το υβριδικό μοντέλο εργασίας, η δομή δηλαδή που επιτρέπει την εργασία με φυσική παρουσία και την απομακρυσμένη εργασία κατά περίπτωση, είναι το πλέον αποτελεσματικό, τόσο για τη διατήρηση της εταιρικής κουλτούρας και την δυνατότητα παραγωγικής διάδρασης των εργαζομένων, όσο και για τη διατήρηση μια σωστής ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, κάτι που αποτελεί κεντρικό ζητούμενο για τους εργαζόμενους παγκοσμίως, και ιδιαίτερα για τις νεότερες γενιές. 

Ένα νέο στέλεχος που έχει τη φιλοδοξία να γίνει CEO, τι θα το συμβουλεύατε;

Ο ρόλος του CEO σήμερα είναι πολυσχιδής. Στη διοικητική ικανότητα προστίθενται η δυνατότητα καθοδήγησης και έμπνευσης των ανθρώπων, η αναγκαιότητα για συνεχή εξέλιξη σε επίπεδο δεξιοτήτων, η ανάπτυξη νέων χαρακτηριστικών όπως η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα. Αυτό που θα συμβούλευα θα ήταν συνεπώς να προσπαθήσει να αναπτύξει περισσότερα χαρακτηριστικά και δεξιότητες που θα του επιτρέψουν να μπορεί να προσαρμόζεται στις διεθνείς τάσεις διοίκησης, παρά να προσπαθήσει να προσαρμόζει την επιχείρηση και τους ανθρώπους στα δικά του χαρακτηριστικά.

Η προσωπική ενασχόληση ενός CEO με τα θέματα που απασχολούν την κοινωνία είναι μέρος του ρόλου του/της;

Οι επιχειρήσεις σήμερα οφείλουν να αποτελούν ενεργά μέρη της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται και ρόλος των CEO είναι να ενσωματώσουν στη λειτουργία των επιχειρήσεων την αναγκαιότητα για ένα συνεχές, διευρυμένο, θετικό κοινωνικό αποτύπωμα. Η προσωπική ενασχόληση των CEO με τα κοινωνικά ζητήματα θεωρώ ότι έχει ένα σημαντικό συμβολισμό προς το εσωτερικό της επιχείρησης αλλά και μια πρακτική πλευρά, αυτή της κοινωνικής συνεισφοράς, η οποία σήμερα είναι περισσότερο επίκαιρη από ποτέ. 

Δεν πρέπει να βλέπουμε τη βιωσιμότητα ως ρυθμιστική απαίτηση

Άρθρο του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου, ΣΟΛ Crowe, στο CEO Initiative Book 2022, Δεκέμβριος 2022.

Oι εταιρείες στην Ελλάδα έχουν αναπροσαρμόσει τη στρατηγική τους με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη αλλά η αγορά απέχει από το να χαρακτηριστεί ώριμη. Υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στον τρόπο προσέγγισης ανάμεσα σε μεγάλες και μικρές εταιρείες, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και μη εισηγμένες, ελληνικές και ξένες. Για παράδειγμα οι εισηγμένες εταιρείες, εκ των συνθηκών -λόγω των απαιτήσεων των ρυθμιστικών αρχών- προσεγγίζουν πιο ουσιαστικά τα θέματα βιωσιμότητας. Σχεδιάζουν επίσης στρατηγική σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα κι έχουν καλύτερη ορατότητα στο διεθνές περιβάλλον συγκριτικά με τις μικρότερες, οι οποίες σε συνέχεια των δοκιμασιών από τις αλλεπάλληλες κρίσεις των τελευταίων ετών και τις επιπτώσεις τους στα οικονομικά τους μεγέθη έχουν στραφεί σε στρατηγικές κυρίως βραχυπρόθεσμου ορίζοντα.

Διαφορές, επίσης, υπάρχουν ανάμεσα στις ελληνικές εταιρείες και σε εταιρείες στη Βόρεια Ευρώπη ή στη Βόρεια Αμερική, χώρες στις οποίες καλλιεργείται κουλτούρα βιωσιμότητας ενώ ισχύουν και απαιτήσεις από τις τοπικές αρχές ώστε οι εταιρείες να είναι πιο ενεργές στο ρόλο τους ως «εταιρικού πολίτη».

Παρόλα αυτά, γίνονται βήματα και στην Ελλάδα, ειδικά τα τελευταία 1-2 χρόνια, αν και εντοπίζονται κυρίως από την πλευρά των εισηγμένων εταιρειών. Στην πρόοδο που σημειώνεται βοηθά τόσο το γεγονός ότι η χώρα έχει αναπτύξει μεγαλύτερη εξωστρέφεια όσο και η συμπεριφορά των θεσμικών επενδυτών στα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και ΕSG, δεδομένου ότι απαιτούν από τις επιχειρήσεις εστίαση σε δείκτες μέτρησης, αναφορές και πράσινες πιστοποιήσεις προκειμένου να προχωρήσουν σε επενδύσεις. Εξάλλου, έχουν θεσπιστεί απαιτήσεις στο πλαίσιο των νέων ευρωπαϊκών νομοθεσιών όπως οι κανονισμοί SFDR και Taxonomy ενώ προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργούν χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Σήμερα, οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από εξειδικευμένες υπηρεσίες που θα τις βοηθήσουν να σχεδιάσουν και να επιταχύνουν στο δρόμο για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξη και στον αναγκαίο μετασχηματισμό τους. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες έχουν ενεργό ρόλο στη δημιουργία και την υλοποίηση αναπτυξιακών στρατηγικών και μετασχηματισμού. Από την εμπειρία που έχει συσσωρεύσει η ΣΟΛ Crowe, με υπηρεσίες τεχνολογίας, ανθρώπινου δυναμικού και εταιρικής διακυβέρνησης, συμπεραίνεται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αντιληφθεί την πρόκληση. Οι αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης θα πρέπει να αποτελούν μέρος της λειτουργίας και των προτεραιοτήτων τους.

Προσφέροντας υπηρεσίες σε περισσότερες από 4.000 επιχειρήσεις ετησίως και διατηρώντας ενεργό πελατολόγιο σχεδόν στο σύνολο των κλάδων της ελληνικής αγοράς, βλέπουμε ότι υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες αλλά και διαφοροποιήσεις στον τρόπο που οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται και ενσωματώνουν τη βιωσιμότητα.

Υπάρχουν για παράδειγμα εταιρείες που βλέπουν τη βιωσιμότητα ως ένα μέσο άσκησης δημοσίων σχέσεων, οι οποίες επιδιώκουν να δημοσιεύσουν μια αναφορά για να δηλώσουν παρών σε μια τάση της εποχής προσεγγίζοντας τη βιωσιμότητα ως μόδα. Αυτές οι εταιρείες είναι εκτός της προσοχής μας. Εστιάζουμε στις εταιρείες που προσεγγίζουν με σοβαρότητα τον τομέα της βιωσιμότητας. Κι εδώ έχουμε δύο κατηγορίες: εταιρείες που θα αναδείξουν το θέμα του sustainability εξαρχής στα σχέδιά τους και στην επιχειρησιακή τους συμπεριφορά και αυτές που θα το κάνουν εκ των υστέρων. Διαπιστώνουμε ότι εταιρείες που εξ αρχής προσεγγίζουν μέσω των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης προμηθευτές, λιανεμπόρους ή άλλους κρίκους της εφοδιαστικής τους αλυσίδας έχουν καλύτερα αποτελέσματα από τις παραδοσιακές εταιρείες που τείνουν να περιορίζουν το θέμα βιωσιμότητα. Υπάρχει, όμως, και οικονομικό όφελος όταν μια εταιρεία υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση, αν και δεν πρόκειται για μια εύκολη υπόθεση. Απαιτούνται μετρήσεις και έλεγχος από τη στιγμή που ένα προϊόν θα έρθει από τον προμηθευτή μέχρι την τελική του πώληση. Μακροπρόθεσμα, αυτή είναι η πρακτική που αποδίδει. Οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να βλέπουν τη βιωσιμότητα απλώς ως μια ρυθμιστική απαίτηση.

O ρόλος των ελεγκτικών και συμβουλευτικών εταιρειών στον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων

Συνέντευξη του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου, ΣΟΛ Crowe, στο Forbes, Δεκέμβριος 2022.

Οι ελεγκτικές και οι συμβουλευτικές εταιρείες, διαδραματίζουν διαχρονικά έναν ζωτικό ρόλο στη λειτουργία της οικονομίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Σήμερα, οι συνεχόμενες κρίσεις αλλά και οι τάσεις στην παγκόσμια οικονομία, έχουν δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα για τις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση επηρεάζουν και την δική μας εξέλιξη ως επαγγελματίες, αφού καλούμαστε να ανταποκριθούμε σε ένα πολύπλευρο και αρκετά διαφορετικό ρόλο. Με αυτόν τον προσανατολισμό, και με στόχο τη διεύρυνση των υπηρεσιών μας προκειμένου να προσφέρουμε περισσότερες αξιόπιστες λύσεις, στη ΣΟΛ Crowe  στηρίζουμε την μετάβαση των επιχειρήσεων στη νέα πραγματικότητα όπως είναι οι σύγχρονες απαιτήσεις για την εταιρική διακυβέρνηση, η αντιμετώπιση κρίσεων, αλλά και η σύνδεση με τις νέες δυνατότητες χρηματοδότησης και τις ευκαιρίες βιώσιμης ανάπτυξης.

Η εφαρμογή της εταιρικής διακυβέρνησης

Το νέο πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση στο οποίο καλούνται να συμμορφωθούν πλέον οι επιχειρήσεις, αλλάζει σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη λειτουργία τους, δεδομένου ότι αυξάνει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για την προστασία των μετόχων μειοψηφίας, των προμηθευτών, των πιστωτών, των εργαζομένων και γενικότερα ολόκληρου του «οικοσυστήματος». Επίσης, αναβαθμίζει την ποιότητα των μελών των Δ.Σ., αυξάνοντας ουσιαστικά και την ικανότητα των επιχειρήσεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων καθώς και δημιουργεί τις συνθήκες για προσέλκυση επενδυτών και κεφαλαίων μέσα από τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους. Οι αλλαγές που επιφέρει η εταιρική διακυβέρνηση, όπως και τα κριτήρια ESG, στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας,  των επιχειρήσεων μέσα από την επιλεξιμότητά τους σε χρηματοδοτήσεις, υποχρεώνοντάς τες να προσαρμοστούν σε λειτουργίες που ενισχύουν τη βιωσιμότητά τους με την ταυτόχρονη ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται.

Νέες δυνατότητες χρηματοδότησης

Το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί σήμερα το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο των επιχειρήσεων για την  μετάβαση στην επόμενη ημέρα και τη δημιουργία ισχυρών βάσεων ανάπτυξης, προσφέροντάς  τους σημαντικά πλεονεκτήματά όπως η μακροπρόθεσμη διάρκεια του δανεισμού σε συνδυασμό με τα χαμηλά και σταθερά επιτόκια, η ευρύτητα των επιλέξιμων δαπανών και συνεπώς η χρηματοδότηση πολλών δραστηριοτήτων, καθώς και το μεγάλο ύψος των επενδυτικών πόρων. Ο ρόλος των ελεγκτικών και συμβουλευτικών εταιρειών θεωρείται καθοριστικός για την επιτυχία του σχεδίου αυτού. Στη ΣΟΛ Crowe συμμετέχουμε ενεργά σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας χρηματοδότησης και ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων, από την αξιολόγηση μέχρι και την υλοποίηση τους. Εμείς και οι συνεργάτες μας, με την ολοκληρωμένη αντίληψη και πολυετή εμπειρία στην υλοποίηση έργων συναφών με όλο το εύρος των απαιτήσεων χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στηρίζουμε τις επιχειρηματικές δράσεις που συμβάλλουν στο μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, στη μετάβαση της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης σε μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο ανθεκτική εποχή.

Η ανάπτυξη της ΣΟΛ Crowe και ο μετασχηματισμός των υπηρεσιών της

H ΣΟΛ Crowe, βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στους κορυφαίους ελεγκτικούς οίκους στην Ελλάδα, έχοντας μια σημαντική, διευρυμένη εμπειρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι ελεγκτικές υπηρεσίες,   τα τελευταία χρόνια έχουν προσαρμοστεί και προσαρμόζονται και αυτές στις νέες απαιτήσεις της αγοράς και των επιχειρήσεων. Σήμερα, οι σύνθετες επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι παγκόσμιες τάσεις απαιτούν πολλαπλούς μετασχηματισμούς και συνεχή ετοιμότητα των εταιρειών έτσι ώστε να παραμένουν ανταγωνιστικές σε ένα διαρκώς μεταλλασσόμενο περιβάλλον. Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες έρχονται να καλύψουν αυτές τις ανάγκες των επιχειρήσεων, προσφέροντάς τους τεχνική γνώση σε συγκεκριμένους τομείς της λειτουργίας ή της δραστηριότητάς τους. Στη ΣΟΛ Crowe εστιάζουμε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη εξειδικευμένων υπηρεσιών, των οποίων η διεύρυνση προέρχεται από την ίδια την πολυπλοκότητα της λειτουργίας της αγοράς και των επιχειρήσεων και πιστεύουμε ότι με την πάροδο των χρόνων, η ανάγκη για ποιοτικές υπηρεσίες σε εξειδικευμένα θέματα θα είναι συνεχώς αυξανόμενη.

Εστιάζουμε στην ανάπτυξη εξειδικευμένων υπηρεσιών

Συνέντευξη του Παναγιώτη Αλαμάνου, Διευθύνοντος Συμβούλου ΣΟΛ Crowe, στο Business News Magazine, Νοέμβριος 2022.

Ποιες είναι αυτή την στιγμή οι βασικές τάσεις που καταγράφονται στην ελληνική αγορά ελεγκτικών υπηρεσιών; Επηρεάστηκε ο κλάδος αρχικά από την κρίση της πανδημίας και στην συνέχεια από την πληθωριστική κρίση που βιώνουμε;

Παρά τις σημαντικές πιέσεις που δέχεται τα τελευταία χρόνια, ο ελεγκτικός κλάδος αποτελεί εκ των πραγμάτων βασικό πυλώνα της επιχειρηματικής και της οικονομικής ζωής καθώς συμβάλει στην  απρόσκοπτη λειτουργία της οικονομίας αλλά και στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Παράγοντες όπως η πανδημία, η οικονομική και ενεργειακή κρίση, η τεχνολογία έχουν επηρεάσει σημαντικά το επάγγελμά μας, καθώς καλούμαστε να κατευθύνουμε και να συμβουλέψουμε με ασφάλεια τις επιχειρήσεις σε θέματα που αφορούν στην κανονιστική τους συμμόρφωση, στον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, στην βιώσιμη ανάπτυξή τους, στα κριτήρια  ESG, στην πράσινη μετάβαση κλπ.

Εμείς, στη ΣΟΛ Crowe, ανταποκριθήκαμε άμεσα στις νέες απαιτήσεις του επιχειρείν, εξελίσσοντας τις υπηρεσίες μας και προσφέροντας σύγχρονες λύσεις στους πελάτες μας όπως οι υπηρεσίες εταιρικής διακυβέρνησης, οι υπηρεσίες τεχνολογίας και ανθρώπινου δυναμικού, ο κομβικός μας ρόλος στη διαδικασία αξιολόγησης των επενδυτικών σχεδίων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συμβάλουν σημαντικά στην επιτυχή ανταπόκριση των πελατών μας στα συνεχώς μεταβαλλόμενα και πολλές φορές απρόβλεπτα δεδομένα, όπως αυτά διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ποια νέα στοιχεία έχουν προκύψει στο πλαίσιο των υψηλότερων απαιτήσεων όσον αφορά την Εταιρική Διακυβέρνηση αλλά και πως έχουν διαμορφώσει το τοπίο τα ESG κριτήρια και το ζήτημα της βιώσιμης ανάπτυξης και χρηματοδότησης;

Το νέο πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση στο οποίο καλούνται να συμμορφωθούν πλέον οι επιχειρήσεις, αλλάζει προοδευτικά και σε μεγάλο βαθμό την ίδια τη λειτουργία τους. Με το νέο πλαίσιο αυξάνονται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί για την προστασία των μετόχων μειοψηφίας, των προμηθευτών, των πιστωτών, των εργαζομένων και γενικότερα ολόκληρου του οργανισμού, αναβαθμίζεται η ποιότητα των μελών των Δ.Σ., αυξάνοντας ουσιαστικά και την ικανότητα των επιχειρήσεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, και δημιουργούνται οι συνθήκες για προσέλκυση επενδυτών και κεφαλαίων μέσα από τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας τους. Οι αλλαγές που επιφέρει η εταιρική διακυβέρνηση, όπως και τα κριτήρια ESG, στοχεύουν στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσα από την επιλεξιμότητά τους σε χρηματοδοτήσεις, υποχρεώνοντάς τες να προσαρμοστούν σε λειτουργίες που ενισχύουν τη βιωσιμότητά τους με την ταυτόχρονη ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας στην οποία δραστηριοποιούνται.

Ποιος είναι ο ρόλος που καλούνται να διαδραματίσουν οι εταιρείες ελεγκτικών υπηρεσιών στην προσπάθεια επιστροφής της χώρας  στην ανάπτυξη μέσω και του ταμείου Ανάκαμψης;

Το Ταμείο Ανάκαμψής αποτελεί σήμερα το βασικό χρηματοδοτικό εργαλείο των επιχειρήσεων για την μετάβαση στην επόμενη ημέρα και για την δημιουργία ισχυρών βάσεων ανάπτυξης εφόσον τους προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματά όπως η μακροπρόθεσμη διάρκεια του δανεισμού σε συνδυασμό με τα χαμηλά και σταθερά επιτόκια, η ευρύτητα των επιλέξιμων δαπανών και συνεπώς η χρηματοδότηση πολλών δραστηριοτήτων, καθώς και το μεγάλο ύψος των επενδυτικών πόρων.

Ο ρόλος των ελεγκτικών και συμβουλευτικών εταιρειών θεωρείται καθοριστικός για την επιτυχία του σχεδίου αυτού. Στην ΣΟΛ Crowe υποστηρίζουμε τις επιχειρήσεις σε αυτή την κρίσιμη συγκυρία, και συμμετέχουμε ενεργά σε όλες τις φάσεις της διαδικασίας χρηματοδότησης και ενίσχυσης των επενδυτικών σχεδίων, από την αξιολόγηση μέχρι και την υλοποίηση τους. Με την ολοκληρωμένη αντίληψη και την πολυετή εμπειρία μας στην υλοποίηση έργων συναφών με όλο το εύρος των απαιτήσεων χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης, στηρίζουμε τις επιχειρηματικές δράσεις που συμβάλλουν στο μετασχηματισμό των επιχειρήσεων, στη μετάβαση της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης σε μια πιο πράσινη, πιο ψηφιακή και πιο ανθεκτική εποχή.

Τι περιλαμβάνει το πλάνο της εταιρείας για την συνέχεια; Που έχετε επιλέξει να εστιάσετε όσον αφορά τις ελεγκτικές υπηρεσίες;

H ΣΟΛ Crowe, βρίσκεται διαχρονικά ανάμεσα στους κορυφαίους ελεγκτικούς οίκους στην Ελλάδα, έχοντας μια σημαντική, διευρυμένη εμπειρία στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σήμερα, η σύνθετες επιχειρηματικές δραστηριότητες και οι παγκόσμιες τάσεις απαιτούν πολλαπλούς μετασχηματισμούς και συνεχή ετοιμότητα των εταιρειών οι οποίες καλούνται με την σειρά τους να παραμένουν ανταγωνιστικές σε ένα διαρκώς μεταλλασσόμενο περιβάλλον. Οι εξειδικευμένες υπηρεσίες έρχονται να καλύψουν αυτές τις ανάγκες των επιχειρήσεων, προσφέροντάς τους τεχνική γνώση σε συγκεκριμένους τομείς της λειτουργίας ή της δραστηριότητάς τους. Δείτε για παράδειγμα τις υπηρεσίες εταιρικής διακυβέρνησης, μια νέα πραγματικότητα για τις επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν την τεχνική γνώση να εφαρμόσουν τις αρχές της και στρέφονται σε εμάς για να τις υποστηρίξουμε. Εστιάζουμε ιδιαίτερα στην ανάπτυξη εξειδικευμένων υπηρεσιών, των οποίων η διεύρυνση προέρχεται από την ίδια την πολυπλοκότητα της λειτουργίας της αγοράς και των επιχειρήσεων και πιστεύω ότι με την πάροδο των χρόνων, η ανάγκη για ποιοτικές υπηρεσίες σε εξειδικευμένα θέματα θα είναι συνεχώς αυξανόμενη.

Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας – Οι επενδύσεις ενισχύουν το βιώσιμο μέλλον του ελληνικού τουρισμού

Γράφει ο Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος, ΣΟΛ Crowe στο www.insider.gr.

Την τελευταία τριετία η παγκόσμια κοινότητα βιώνει πρωτοφανή διεθνή γεγονότα τα οποία έχουν προκαλέσει ριζικές, πολυεπίπεδες αλλαγές στα κράτη, στις κυβερνήσεις, στις οικονομίες και στον κοινωνικό ιστό. Οι αλλαγές αυτές δημιούργησαν μια εκ των πραγμάτων αρνητική συγκυρία για όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου του τουρισμού και της φιλοξενίας.

Η παγκόσμια υγειονομική και η τρέχουσα ενεργειακή κρίση επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό τους  τουριστικούς προορισμούς και τις τουριστικές επιχειρήσεις, αφού δέχτηκαν σημαντικές πιέσεις με ορατή την απειλή της βιωσιμότητάς τους. Ωστόσο η Ελλάδα και ο ελληνικός τουρισμός, επέδειξαν μια σημαντική ανθεκτικότητα δείχνοντας εξαιρετικά αντανακλαστικά αλλά και γρήγορα βήματα ανάκαμψης, γεγονός που τους επέτρεψε όχι μόνο να επιστρέψουν σε τροχιά ανάπτυξης αλλά και να καταγράψουν μια δραστική ενδυνάμωση του ελληνικού τουριστικού brand.

Tα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το 2022 αποτελεί ένα έτος ορόσημο για τον ελληνικό τουρισμό δεδομένων των πολυάριθμων εξαγορών, των νεοεισερχομένων ξενοδοχειακών brands και των έργων ανακαίνισης που βρίσκονται σε εξέλιξη στον τουριστικό τομέα. Επιπλέον, η μείωση των lockdowns και των ταξιδιωτικών περιορισμών έχουν επαναφέρει τη δυνατότητα ταξιδιών στην προ πανδημίας περίοδο του 2019 – έτος που για τον παγκόσμιο τουρισμό αποτελεί την βάση για την παραγωγή συγκριτικών δεδομένων.  

Η θετικές εξελίξεις για τον ελληνικό τουρισμό αποτυπώθηκαν και στα στοιχεία για το 2021 αναφορικά με τις άμεσες ξένες επενδύσεις οι οποίες ξεπέρασαν το επίπεδο των 2 δισ. Ευρώ. Το ποσό αυτό  αποτελεί το 42% του συνόλου των καθαρών άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, καταδεικνύοντας ότι το βιώσιμο μέλλον του ελληνικού τουρισμού είναι άμεσα συνδεδεμένο με την προσέλκυση και υλοποίηση σημαντικών επενδυτικών έργων.

Η νέα στρατηγική για τον ελληνικό τουρισμό που πρόσφατα κατέθεσαν οι φορείς του τουρισμού στο αρμόδιο Υπουργείο προβλέπει 50 εκατ. αφίξεις έως το 2030, ένας αριθμός που ναι μεν σήμερα  μοιάζει εφικτός, περνάει όμως υποχρεωτικά μέσα από τη συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, ιδιαίτερα σε ζητήματα, νομοθεσίας, διαχείρισης προορισμών και χρηματοδότησης επενδύσεων. Η πρόσφατη υποβολή του δεύτερου αιτήματος πληρωμής ύψους 3,56 δισ. ευρώ από το ταμείο Ανάκαμψης για το «Ελλάδα 2.0», η οποία κατέστη εφικτή επειδή η Ελλάδα εκπλήρωσε επιτυχώς όλα τα προβλεπόμενα ορόσημα του πρώτου σκέλους, ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε ο τομέας του τουρισμού να αποκτήσει μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης τα εφόδια εκείνα που χρειάζεται για να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την στρατηγική για το 2030.

Σήμερα, στο πλαίσιο της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το Υπουργείο Τουρισμού έχει ήδη αναλάβει και δρομολογήσει έργα τα οποία δείχνουν μια σαφή κατεύθυνση για τις απαιτούμενες επενδύσεις που θα καταστήσουν βιώσιμη την υλοποίηση της νέας στρατηγικής για τον τουρισμό. Τα 7 κύρια υποέργα αφορούν στη διαχείριση προορισμών, στον ορεινό τουρισμό – για τη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος ορεινού τουρισμού ώστε να καταστεί η Ελλάδα ελκυστικός προορισμός σε σύγκριση με άλλους Ευρωπαίους ανταγωνιστές, στον Τουρισμό υγείας & ευεξίας, στον  αγροτουρισμό και τη γαστρονομία, στην αναβάθμιση των τουριστικών λιμένων, στις προσβάσιμες παραλίες, στον τουρισμό καταδύσεων και τον υποβρύχιο τουρισμό καθώς και τα υποέργα που αφορούν στην τουριστική εκπαίδευση και κατάρτιση. Αυτά τα έργα αποτελούν και την βάση για την ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού τα επόμενα χρόνια.

Χτίζοντας πάνω στις επιτυχίες των προηγούμενων ετών, οφείλουμε να χρησιμοποιήσουμε τους διαθέσιμους πόρους χρηματοδότησης του ταμείου ανάκαμψης & ανθεκτικότητας έτσι ώστε να ενισχύσουμε την βιώσιμη ανάπτυξη των προορισμών και των τοπικών κοινωνιών εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας, αλλά και να επιταχύνουμε τις ιδιωτικές επενδύσεις που θα δημιουργήσουν συνθήκες για ποιοτικότερο τουρισμό και επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.

Το μέλλον του Employee Engagement

Γράφει ο Αντώνης Πολυχρονίδης, Διευθυντής, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ανθρώπινου Δυναμικού στο HR Professional.

Ίσως ένα από τα πιο δύσκολα θέματα του HR διαχρονικά, είναι αφενός η κατάλληλη προσέγγιση και αφετέρου η ρεαλιστική αποτίμηση του employee engagement. Πόσο μάλλον, όταν έχει μεσολαβήσει μια παγκόσμια υγειονομική κρίση με τεκτονικές αλλαγές στο περιβάλλον εργασίας.

Για να υπάρξει δέσμευση, χρειάζεται ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης και συνέπειας λόγων και έργων που να αποτυπώνεται στο παρόν και να ανανεώνεται δυναμικά κάθε μέρα.

Είναι ευρέως γνωστό, ότι τα τελευταία 20 χρόνια, έχει γίνει πολύ σημαντική προσπάθεια από τις εταιρίες να ασχοληθούν με το θέμα του engagement του ανθρώπινου δυναμικού τους. Πολλές έρευνες, πολλές δράσεις, χιλιάδες ώρες δουλειάς και αναλύσεων στατιστικών δεδομένων και βέβαια, ανάλογα ογκώδης αρθρογραφία για το θέμα. Η ερμηνεία μία:  Όσο υψηλότερο το employee engagement, τόσο μεγαλύτερη η θετική επίδραση σε μια σειρά από κρίσιμους δείκτες όπως παραγωγικότητας, απόδοσης, διατήρησης εργαζομένων, ικανοποίησης πελατών, εργασιακού κλίματος, κερδοφορίας κλπ.

Παρόλα αυτά, στα στατιστικά δεδομένα των τελευταίων ετών, οι δείκτες του employee engagement παραμένουν χαμηλοί ή στην καλύτερη περίπτωση μακριά από τις προσδοκίες των εταιριών. Μερικά πρόσφατα στοιχεία είναι ενδεικτικά:

  • Η Gallup, αναφέρει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2021, μόνο λίγο πάνω από το 33% των εργαζομένων ήταν engaged στις εταιρίες που εργάζονται.  
  • Η Ευρώπη έχει τα χαμηλότερα επίπεδα δέσμευσης εργαζομένων στον κόσμο. Η ανάλυση της Gallup ανακάλυψε ότι το ποσοστό του employee engagement, βρίσκεται στο 21%.
  • Σύμφωνα με το Business Insider, στην Αμερική, περίπου το 70% των εργαζομένων στη μετά Covid εποχή, σκέφτονται να παραιτηθούν από τη δουλειά τους ακόμα και αν δεν έχουν βρει άλλη δουλειά.
  • Οι γυναίκες εργαζόμενες, δείχνουν περισσότερη δέσμευση από τους άνδρες συναδέλφους τους αλλά με ποσοστά που δεν υπερβαίνουν το 45%.
  • Η ηλικία των εργαζομένων, αποτελεί επίσης έναν καθοριστικό παράγοντα. Μελέτη έδειξε, ότι εργαζόμενοι άνω των 40 ετών δείχνουν μεγαλύτερη δέσμευση έναντι νεότερων συναδέλφων τους.
  • Μια δημοσίευση από την Capital Associated Industries, ανέφερε ότι το μόνο το 38% των εργαζομένων θα ήθελαν να παραμείνουν στην εταιρία που εργάζονται λόγω της ικανοποίησής τους από την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Η δέσμευση των εργαζομένων είναι μια συναισθηματική και πνευματική διεργασία. Ένας  εργαζόμενος πρέπει να το πιστεύει και να το αισθάνεται, για να υποστηρίξει με προθυμία τις προσπάθειες του οργανισμού για ανάπτυξη. Αρκετές φορές, δημιουργείται μια επίπλαστη ταύτιση της δέσμευσης με την αφοσίωση. Ίσως να αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, υπάρχει όμως μια διακριτή γραμμή μεταξύ τους: Η αφοσίωση είναι πλήρης προσήλωση σε κάποιον ή κάτι και εμπεριέχει  στοιχεία οικειοθελούς προσφορά ενέργειας,  χρόνου, ικανοτήτων και συναισθημάτων. Για να υπάρξει δέσμευση, χρειάζεται ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης και συνέπειας λόγων και έργων. Να αποτυπώνεται στο παρόν και να ανανεώνεται δυναμικά κάθε μέρα. Αλλιώς, μένουν μετέωρα αρκετά ερωτήματα και προβληματισμοί για το «συναισθηματικό συμβόλαιο» μεταξύ εργαζομένων και διοίκησης.

Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσίευσε η Microsoft, η πανδημία αύξησε την εστίαση των εταιριών στη δέσμευση των εργαζομένων. Σε αυτήν την εξαιρετικά μεταμορφωτική περίοδο, οι επιχειρήσεις συνειδητοποιούν ακόμα περισσότερο, ότι οι εργαζόμενοι διαδραματίζουν έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην επιτυχία και τη βιωσιμότητα τους, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι του επιχειρησιακού μετασχηματισμού.

Χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη νέων επενδύσεων στη χώρα μας. Ο αναπτυξιακός νόμος και οι νέες δυνατότητες ανάπτυξης των επιχειρήσεων.

Γράφει η Παναγιώτα – Κων/να Νιαβή, Σύμβουλος, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Διοίκησης, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική.

Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία και ανακοίνωση πολλαπλών αναπτυξιακών εργαλείων και προγραμμάτων χρηματοδότησης τα οποία στοχεύουν στην παροχή κινήτρων για την υλοποίηση νέων επενδυτικών σχεδίων. Η θεαματική αύξηση των δυνατοτήτων χρηματοδότησης αναμένεται να συμβάλει στην υλοποίηση νέων επενδύσεων που θα ενισχύσουν σημαντικά την ανάπτυξη κρίσιμων οικονομικών τομέων. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία συμβάλλουν στην εξεύρεση  πόρων και αποτελούν  καθοριστικό παράγοντα στην ολοκλήρωση κάθε επένδυσης.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2022 ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε o Νέος Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022, ενώ την ίδια περίοδο, αναρτήθηκαν οι προσκλήσεις των Τραπεζών για την υποβολή επενδυτικών σχεδίων,  στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Οι προσκλήσεις προγραμμάτων του νέου ΕΣΠΑ (2021 – 2027) για τις μικρότερες επενδύσεις, θα δουν το φως της δημοσιότητας σύντομα.

Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος περιλαμβάνει 13 καθεστώτα – θεματικές ενότητες. Τα ποσοστά ενίσχυσης των επιχειρήσεων κυμαίνονται για τις μεγάλες  από 15% έως 50%, για τις μεσαίες από 25% έως 60%, για τις μικρές και πολύ μικρές από 35% έως 70%, αναλόγως σε ποια περιφέρεια ανήκει η περιοχή εγκατάστασης της νέας επένδυσης. Τα ποσοστά ενίσχυσης για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αυξάνονται σε 80% σε ορισμένα καθεστώτα και σε 100% για ορεινές περιοχές και μικρά νησιά.

Τα είδη της ενίσχυσης περιλαμβάνουν την επιχορήγηση, την φορολογική απαλλαγή, την επιδότηση της χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), την επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης και τη χρηματοδότηση επιχειρηματικού κινδύνου.

Αυτή την περίοδο  δύο καθεστώτα του νέου Αναπτυξιακού είναι ενεργά. Το καθεστώς ‘’Μεταποίηση – Εφοδιαστική αλυσίδα’’ έχει προκηρυχθεί από τον Ιούλιο 2022 και σκοπός του είναι η ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων που ανήκουν στον τομέα της μεταποίησης, πλην της μεταποίησης των γεωργικών προϊόντων και των επενδυτικών σχεδίων που ανήκουν στον κλάδο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η υποβολή των αιτήσεων έχει ξεκινήσει από τις 27 Ιουλίου και λήγει στις 31 Οκτωβρίου 2022.

Επιπρόσθετα, από τις 5 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Δεκεμβρίου 2022 θα μπορούν οι ενδιαφερόμενες τουριστικές επιχειρήσεις να υποβάλουν αίτηση για υπαγωγή του επενδυτικού τους σχεδίου στον α’ κύκλο του καθεστώτος «Ενίσχυση τουριστικών επενδύσεων» του αναπτυξιακού νόμου 4887/2022. Οι προσκλήσεις και για τα υπόλοιπα καθεστώτα αναμένεται να προκηρυχθούν στους επόμενους μήνες.

Τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ)   καλύπτουν κατά μέγιστο βαθμό το 50% του κόστους κάθε επενδυτικού σχεδίου. Η ιδιωτική συμμετοχή καλύπτει τουλάχιστον το 20% του προϋπολογισμού της επένδυσης, ενώ το τραπεζικό ίδρυμα θα δανειοδοτήσει τουλάχιστον το 30%. Με επιτόκιο 0,35% θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν τα επενδυτικά σχέδια σε ποσοστό έως 50% του συνόλου της επένδυσης, όσων ενταχθούν στην πρώτη φάση των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Τα δάνεια που χορηγούνται από το ΤΑΑ καλύπτουν από 30% έως 50% του κόστους του επιχειρηματικού σχεδίου και προσανατολίζονται σε επενδυτικά σχέδια για:

  • Ψηφιακό μετασχηματισμό.
  • Πράσινη μετάβαση.
  • Εξωστρέφεια των επιχειρήσεων.
  • Ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων.
  • Καινοτομία, έρευνα και ανάπτυξη.

Η κλιμάκωση του ποσοστού της χρηματοδότησης μεταξύ του 30% και του 50%, βασίζεται στον βαθμό μεγαλύτερης συνεισφοράς  των δαπανών σε καθεμία από τις πέντε κατηγορίες, ή/και σε συνδυασμό τους.

Η χρηματοδότηση ενός επενδυτικού σχεδίου μπορεί να αποτελείται τόσο από πόρους του νέου Αναπτυξιακού Νόμου όσο και από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Βασική προϋπόθεση είναι να τηρούνται τα όρια ενίσχυσης με βάση το επιλεγμένο άρθρο του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού, ώστε αθροιστικά και αναφορικά με τη συγκεκριμένη επένδυση να μην γίνεται υπέρβαση της μέγιστης κρατικής ενίσχυσης από τη λήψη των διαφορετικών προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων.

Τα Προγράμματα ΕΣΠΑ 2021 – 2027 αναμένεται να αποτελέσουν και αυτά ένα από τα ισχυρότερα Αναπτυξιακά Εργαλεία για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ελλάδα στο προσεχές μέλλον. Το νέο ΕΣΠΑ 2021 – 2027 διακρίνεται σε οκτώ Τομεακά Προγράμματα στα οποία κατανέμονται πόροι ύψους 17,6 δισ. και σε 13 Περιφερειακά Προγράμματα με πόρους ύψους 8,1 δισ. Ταυτόχρονα προβλέπεται ανεξάρτητο πρόγραμμα υδατοκαλλιέργειας και θάλασσας.

Ειδικότερα δε, οι πόροι του ΕΣΠΑ 2021-2027 για τα 13 Περιφερειακά Προγράμματα,  έλαβαν έγκριση προσφάτως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο σύνολό τους και είναι αυξημένοι κατά 2,2 δισ. ευρώ (από 5,9 δισ. ευρώ σε 8,1 δισ. ευρώ) και συνίστανται στα εξής:

  • Πρόγραμμα «Ανατολική Μακεδονία & Θράκη» 639,1 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία» 1 δισ. 440 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Δυτική Μακεδονία» 394,1 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Ήπειρος» 426 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Θεσσαλία» 553,9 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Δυτική Ελλάδα» 628,4 εκ. ευρώ
  • Πρόγραμμα «Πελοπόννησος» 410,1 εκ. ευρώ

Η δυνατότητα χρηματοδότησης της ανάπτυξης των επιχειρήσεων και των επενδυτικών σχεδίων, υλοποιείται σήμερα μέσα από την ένταξή τους σε συγκεκριμένα προγράμματα που έχουν ήδη ξεκινήσει και θα παραμένουν προσβάσιμα τα επόμενα χρόνια. Διανύουμε μια πρόσφορη περίοδο για την ανάπτυξη της οικονομίας, η τελική θετική έκβαση της οποίας εντούτοις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων. 

Δημιουργώντας μια κουλτούρα διοίκησης της απόδοσης

Γράφει η Χάρις Περδικάρη, Manager, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ανθρώπινου Δυναμικού, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική Α.Ε.

Στοχεύοντας στην πλήρη εναρμόνιση επιχειρησιακών στόχων και προτεραιοτήτων με σύνθετες ατομικές διαδρομές ενδυνάμωσης, δημιουργούμε τις υποδομές για τη μετάβαση από μια τυπική διαδικασία αξιολόγησης σε μια λογική ανάπτυξης και ενίσχυσης των εργαζομένων.

Η δημιουργία μιας «Κουλτούρας Απόδοσης» απαντά στο αίτημα για αλλαγή του τρόπου που αποτιμούμε τα αποτελέσματα των στελεχών μας, ενισχύοντας καίριες επιχειρησιακές λειτουργίες.

Η περιοδική αποτίμηση της απόδοσης σε ετήσια ή εξαμηνιαία βάση υπήρξε ζητούμενο επί σειρά ετών, παρά το γεγονός (ή και εξαιτίας του) ότι κρατούσε την ανταλλαγή σχετικής πληροφόρησης σε αρκετά χαμηλά επίπεδα. Η αναγκαιότητα νέων μοντέλων διαχείρισης της απόδοσης αναδείχθηκε από τους υπεύθυνους ομάδων μέσα από τη συνειδητοποίηση των ορίων λειτουργικότητας και των επαναλαμβανόμενων προβλημάτων που σχεδόν νομοτελειακά παρουσίαζαν δοκιμασμένες πρακτικές:

  • Αδυναμία έγκαιρης διόρθωσης αναποτελεσματικών συμπεριφορών
  • Θέσπιση ακατάλληλων στόχων – τόσο χαμηλών ή προκλητικών που τελικά να μην παρακινούν προς την επίτευξη αποτελεσμάτων
  • Εκλαμβανόμενη έλλειψη διαφάνειας και αξιοπιστίας στη διαδικασία
  • Αποκαθήλωση συστημάτων αξιολόγησης που αδυνατούν να καταγράψουν καθοριστικές παραμέτρους απόδοσης
  • Συχνά, έλλειψη δέσμευσης και μειωμένη παραγωγικότητα 

Σε αυτό το περιβάλλον, δεν αποτελεί έκπληξη ότι ήδη προ τριετίας, πάνω από 80% των οργανισμών εξέταζε ή υλοποιούσε σημαντικές αλλαγές στη διαχείριση της απόδοσης (Gartner, 2019)

Η συνεργασία της ΣΟΛ Crowe με την Rivulis

Αντιπροσωπευτική των σύγχρονων τάσεων, η συνεργασία μας με την εταιρεία Rivulis εδράστηκε στο αίτημα για διαρκή εξέλιξη των παρερχόμενων υπηρεσιών. Επαγωγικά, η δημιουργία μιας κουλτούρας ενδυνάμωσης και συλλογικής ανάπτυξης κρίθηκε καθοριστικής σημασίας για την αναβάθμιση της επιχειρησιακής λειτουργίας. Η επιδιωκόμενη μετάβαση βασίστηκε στη λεπτομερή αποτύπωση των ιδιαιτεροτήτων του πελάτη μας, ενώ θεσμοθετήθηκε και υιοθετήθηκε σε στενή συνεργασία με τη Δ/νση Προσωπικού μέσα από τα ακόλουθα στάδια:

  • Μελέτη αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων παρελθουσών ενεργειών
  • Εκπόνηση έρευνας Στάσεων & Αντιλήψεων για το σύνολο των εργαζομένων
  • Διενέργεια συνεντεύξεων πλαισίωσης ευρημάτων με τους επικεφαλείς όλων των Διευθύνσεων και το 20% του προσωπικού
  • Προσδιορισμό των παραμέτρων απόδοσης διαμέσου διαφορετικών ομάδων ιδιοτήτων για το σύνολο του οργανισμού και για επιμέρους ομάδες εργαζομένων
  • Αναδιαμόρφωση εργαλείων αποτίμησης της απόδοσης
  • Εκπαίδευση προϊσταμένων στο νέο σύστημα
  • Περίοδο συμβουλευτικής υποστήριξης κατά το roll-out του νέου συστήματος

Η σημερινή εργασιακή κουλτούρα ευδοκιμεί με τακτική παρακολούθηση δεικτών, συχνή και εποικοδομητική ανατροφοδότηση 360ο, διαφάνεια και αντικειμενικότητα στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, συνεπή παροχή ευκαιριών για ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων, και αμοιβαία οφέλη για όλους μέσω της καλύτερης ευθυγράμμισης επιχειρηματικών και ατομικών στόχων.

Η Νότα Τσούνη, Δ/ντρια Ανθρώπινου Δυναμικού Ανατολικής Ευρώπης & Μέσης Ανατολής της Rivulis, χαρακτηριστικά αναφέρει:  

“Η προσέγγιση της ΣΟΛ Crowe στον επανασχεδιασμό και εφαρμογή του συστήματος διοίκησης της απόδοσης ήταν δομημένη και ουσιώδης. Βασίστηκε στις Αρχές και τις Αξίες μας, ενεργοποιώντας όλες τις Διευθύνσεις και τα ιεραρχικά επίπεδα κατά αποτύπωση των απαιτήσεων του Οργανισμού μας. Με την εκπαίδευση των στελεχών μας ολοκληρώθηκε η μετάβαση σε μια Κουλτούρα Απόδοσης, η οποία πληρώντας τις προϋποθέσεις που τέθηκαν εξαρχής για αντικειμενικότητα, διαφάνεια και χρηστικότητα, τυγχάνει της απόλυτης αποδοχής των ανθρώπων μας.»

Η προσαρμογή στα νέα δεδομένα του τουρισμού

Γράφει ο Παναγιώτης Αλαμάνος, Διευθύνων Σύμβουλος,  ΣΟΛ Crowe

Μια πολύ συνήθης έκφραση που ακολουθεί οποιαδήποτε συζήτηση αναφορικά με τον ελληνικό τουρισμό, είναι ο χαρακτηρισμός του ως η «βαριά βιομηχανία της χώρας».  Η κρίση της πανδημίας κατέδειξε την σημασία του τουρισμού για την ελληνική οικονομία και την πολλαπλασιαστική επιρροή του σε πολλούς κλάδους της οικονομικής ζωής, από τις κατασκευές και την εστίαση μέχρι το εμπόριο και τις υπηρεσίες. Η φετινή ανάκαμψη που μέχρι στιγμής προσεγγίζει, αν όχι από πλευράς αριθμού επισκεπτών σίγουρα από πλευράς εισπράξεων, τα επίπεδα του 2019, χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό, αποτελεί μία σημαντική δικλείδα ασφαλείας για τα δημόσια έσοδα.

Ωστόσο αν και βαριά βιομηχανία, η αλήθεια είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός διαχρονικά αναπτύχθηκε έως ένα βαθμό άναρχα, χωρίς να έχει κάποιες συγκεκριμένες στρατηγικές κατευθύνσεις. Και παρά το γεγονός ότι από τη δημοσιονομική κρίση του 2009 ο τομέας του τουρισμού ανταπεξήλθε με σχετική επιτυχία στις προκλήσεις που παρουσιάστηκαν, το μοντέλο του δεν κατάφερε να μετασχηματιστεί σε μια πιο σύγχρονη και ευέλικτη στις εξελίξεις μορφή.

Η αναγκαιότητα πρόβλεψης και προετοιμασίας καθίσταται πλέον επιτακτική έτσι ώστε τόσο από πλευράς τουριστικής επιχείρησης όσο και κεντρικά σε επίπεδο οργάνωσης πολιτικής για τον τουρισμό, να υπάρχει η δυνατότητα αποτελεσματικής ανταπόκρισης στις συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης, στις νέες τάσεις, στις τεχνολογικές εξελίξεις όπως και στις αλλαγές στη συμπεριφορά του δυνητικού επισκέπτη.

Η επιτυχία στο άμεσο μέλλον δεν εξαρτάται πλέον  μόνο από την ελκυστικότητα του τουριστικού προϊόντος ή την προβολή του. Η προσαρμογή και η μετάβαση των προορισμών και των επιχειρήσεων σε σύγχρονα μοντέλα λειτουργίας που ενθαρρύνουν τη βιωσιμότητα, την επέκταση της τουριστικής περιόδου, τη διασύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες, τη διατήρηση της αυθεντικότητας, την ανάδειξη νέων προορισμών και νέων τουριστικών προϊόντων αλλά ταυτόχρονα και την χρήση σύγχρονων εργαλείων είναι μονόδρομος για την επιτυχημένη επανατοποθέτηση του Ελληνικού τουρισμού.

Σε επίπεδο προορισμού, η πρόσφατη ψήφιση των διατάξεων για τη δημιουργία των οργανισμών διαχείρισης προορισμών που συνοδεύονται και από τα παρατηρητήρια βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, οδηγούν στην απαίτηση για  τη δημιουργία ενός συγκεκριμένου εργαλείου διαχείρισης με κεντρικό άξονα την ανάλυση του εκάστοτε προορισμού, των πηγών τουριστικής ανάπτυξης του, των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων του, των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρει, των εμποδίων που συμβάλλουν στην στασιμότητά του όπως και των ενεργειών που πρέπει να γίνουν για να αναπτυχθεί περαιτέρω με τρόπο βιώσιμο. Το αποτέλεσμα της προσέγγισης αυτής θα πρέπει να είναι η δημιουργία συγκεκριμένων και εφαρμόσιμων λύσεων που θα ενισχύουν την ελκυστικότητα των προορισμών για όλους τους τύπους τουριστών.

Αντίστοιχα, σε επιχειρηματικό επίπεδο, κάθε εταιρεία πρέπει να δημιουργήσει εξ ’αρχής έναν σταθερό οδηγό επιχειρησιακής λειτουργίας, με στόχο την ανάπτυξη της σε βάθος χρόνου με τρόπο που θα της επιτρέψει να διατηρήσει την ευελιξία της δίχως να απομακρύνεται από την στρατηγική της στόχευση.   

Η  ανάλυση των τάσεων της αγοράς, του ανταγωνισμού, των κοινών-στόχων και η απεικόνιση όλων αυτών στην ανάπτυξη χρηματοοικονομικών μοντέλων, διαφορετικών σεναρίων λειτουργίας και μακροπρόθεσμων προβλέψεων, αποτελεί το πιο σημαντικό εργαλείο ώστε ο ξενοδόχος ή ο επενδυτής να μεγιστοποιήσει τις πιθανότητες επιτυχίας και ταυτόχρονα να μειώσει το επιχειρηματικό του ρίσκο.

Ζητήματα όπως η διαχείριση εσόδων, η κοστολόγηση, ο υπολογισμός ρίσκου αθέτησης μελλοντικών απαιτήσεων, η επαναδιαπραγμάτευση δανειακών υποχρεώσεων, η διαχείριση συμβάσεων, η εκτίμηση αξίας και η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων χρήζουν άμεσης ανάλυσης.

Η ανάπτυξη του τουρισμού έρχεται σήμερα αντιμέτωπη με μια νέα πραγματικότητα. Τόσο οι προορισμοί όσο και οι επιχειρήσεις καλούνται πλέον να προσαρμοστούν σε νέα δεδομένα, τα οποία θα προσδιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική τους βιωσιμότητα.

Δημιουργώντας Ομάδες Υψηλής Απόδοσης

«Το κτίσιμο και η διατήρηση ομάδων υψηλής απόδοσης, απαιτεί μια επανεστίαση της προσοχής μας από την αποτελεσματικότητα, στην ευελιξία και την ανθεκτικότητα».

Γράφει ο Αντώνης Πολυχρονίδης, Director, Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Ανθρώπινου Δυναμικού, ΣΟΛ Crowe Συμβουλευτική Α.Ε.

Στη νέα «κανονικότητα», οι ομάδες που επιδιώκουν να διατηρήσουν την απόδοσή τους σε υψηλά επίπεδα, αντιμετωπίζουν μια σειρά πρωτοφανών προκλήσεων όσον αφορά τόσο στον συνεκτικό ιστό, όσο και στο πλέγμα δραστηριοποίησής τους. Πεποίθησή μου είναι ότι σήμερα, το έργο του Dr. Peter Hawkins αναφορικά με τις 5 ιδιότητες των ομάδων υψηλής απόδοσης καθίσταται περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, παρέχοντας μια ισχυρή βάση όσον αφορά στον σύγχρονο προβληματισμό για το νέο επιχειρηματικό αφήγημα:

Commissioning: Η ομάδα καλείται πρωταρχικά να προσδιορίσει τον λόγο ύπαρξης της, το «γιατί» πίσω από τη σύστασή της. Τα ζητούμενα των stakeholders παρέχουν την πυξίδα για την αποστολή της και τις βασικές αρχές που διέπουν τη λειτουργία της.

Στην post Covid-19 συγκυρία, μια σειρά ερωτημάτων να αποζητούν απαντήσεις όπως:

  • Πώς προετοιμαζόμαστε οργανικά για νέες στρατηγικές “employee experience”;
  • Ποιοι ρόλοι μπορούν να εργαστούν in-house, από απόσταση, ως έκτακτοι – και γιατί;
  • Πώς αναμορφώνονται η αποστολή και οι αξίες της ευρύτερης ομάδας μας στη νέα συνθήκη;

Clarifying: Εδώ η ομάδα διευκρινίζει το «τι» καλείται να επιτύχει, προκειμένου να αποδώσει τα μέγιστα στα πλαίσια του ρόλου της. Στόχοι, KPIs, ατομικοί και συλλογικοί ρόλοι,  προσδιορίζουν το αποτύπωμα της ομάδας στο εταιρικό γίγνεσθαι και μπαίνουν στο στόχαστρο:

  • Ποια θα είναι τα critical skills των νέο-εισερχομένων;
  • Πώς μπορεί να  επαναπροσδιοριστεί η στοχοθέτηση και η αποτίμηση της απόδοσης σε ένα περιβάλλον απομακρυσμένης ή υβριδικής εργασίας; 
  • Θα εντάξουμε τακτικές talent sharing; Διαστρωμάτωση απολαβών ή/και προνομίων για μειωμένη εργασία;
  • Σε ποιο βαθμό θα αξιοποιηθούν τεχνολογίες παρακολούθησης της εργασίας ή της δέσμευσης των ανθρώπων μας;

Co-creating: Εδώ η ομάδα ορίζει το «πως».Σημαντικά ερωτήματα εδώ, είναι τα ακόλουθα:  

  • Πώς αντιπαρερχόμαστε τη μειωμένη συχνότητα φυσικής επαφής και επικοινωνίας;
  • Πώς ανταποκρινόμαστε στο αυξημένο αίτημα για διαφάνεια στην επικοινωνία και τη λήψη αποφάσεων;
  • Πώς εξισορροπούμε την επίλυση άμεσων λειτουργικών θεμάτων της ομάδας με τη μακροχρόνια επίδραση στο employment brand;

Connecting: Προκειμένου να τελεσφορήσει η εργασία της, η ομάδα καλείται να συνδεθεί με άλλες ομάδες και stakeholders εντός και εκτός του οργανισμού. Κάποιες προκλήσεις σε αυτό το στάδιο αφορούν θέματα όπως:

  • Πόσο «αποσχίζονται» από την κοινή ταυτότητα λόγω μειωμένης επαφής; 
  • Πώς διατηρούν τη συνεκτικότητα παρά την αύξηση της οργανωτικής πολυπλοκότητας; 

CoreLearning: Η συλλογική γνώση και εμπειρία είναι καθοριστικής σημασίας. Στη νέα επιχειρησιακή πραγματικότητα, διοικητικές ομάδες, δια-τμηματικές ομάδες και διευθύνσεις HR, καλούνται να:

  • Επαναδιατυπώσουν το “employee experience” ώστε να διαφυλάξουν το engagement
  • Επανασχεδιάσουν ρόλους και δομές προς αύξηση της ανθεκτικότητας και της ευελιξίας
  • Ενισχύσουν critical skills
  • Θεσμοθετήσουν τρόπους με τους οποίους ανελαστικές διαδικασίες μπορούν να καμφθούν
  • Παράσχουν στα μέλη των ομάδων τους ποικίλους, μεταβλητούς, σύνθετους και ευέλικτους ρόλους ώστε να αποκτούν δια-τμηματική γνώση και εκπαίδευση
  • Προσαρμόσουν τη διαχείριση της απόδοσης στις ιδιαίτερες ανάγκες και ταυτότητα της εκάστοτε ομάδας